အခ်စ္တိလြန္ၿပီးေက အျပစ္မတင္ကတ္စီခ်င္
----------------------------------------------
ရခိုင္သားတိုင္းမွာ အမ်ိဳးခ်စ္စိတ္က ေခတ္အဆက္ဆက္ သေႏၶတည္ျဖတ္သန္းလာပနာ ခိုင္ခိုင္မာမာဟိနီၿပီးသားပင္ျဖစ္ေတ။ ေဒအခ်က္က ျငင္းစရာမလိုေရ အားလုံးသူက သေဘာတူထားကတ္ေတ ဘုံယုံၾကည္မွဳလို႔ ေျပာကတ္ရဖို႔ ထင္ေရ။ ေယေကလည္း
ေဒနိကာလ ရခိုင္သားတိ ရင္ဆိုင္နီကတ္ရေရ ျပႆနာတိက ေဒအမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဆိုေရ ခံယူခ်က္ေခ်တခုတည္းနန္႔ ေျဖယွင္္းလို႔မရႏိုင္ေရ မလုံေလာက္ေတ စိန္ေခၚမွဳအသစ္တိ ျဖစ္နီကတ္ေတ။ အမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ႀကီးၿပီးေက ေမွ်ာ္မွန္းထားကတ္ေတ စည္းလုံးညီညြတ္မွဳတိမျဖစ္လာေရခါ အခ်င္းခ်င္းလက္ညိဳးထိုး အျပစ္တင္ျခင္းနန္႔စီ အဆုံးသတ္လားကတ္စြာကို တြိျမင္နီကတ္ရေရ။ ပုဂၢလိကပဋိပကၡတိျဖစ္ပနာ ညိွလို႔မရ ကြဲျပဲလားရကတ္ေတ။ ေဒပိုင္နန္႔ စုကြဲျပဲသံသရာလည္နီကတ္ရစြာ ေအနိထက္ထိလို႔ေျပာေက လြန္လီဖို ့မထင္ပါ။

ေဒကမၻာႀကီးမွာ လူတိရင္ဆိုင္နီကတ္ရေရျပႆနာေပါင္းစုံကို တထိုင္တည္းနန္ ့ေျဖယွင္းႏိုင္ေရ ဆီးႀကိမ္လုံးမဟိေရပိုင္ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ရာေက်ာ္ အဖ်က္ခံလာရေရ ရခိုင္ရုိ႕လူ႔ေဘာင္ကို ျပန္ပနာတည္ေဆာက္ဖို႔နန္႔ ဆုံးယွဳံးနီကတ္ရေရ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြါးေရး၊ လူမွဳေရး၊ အခြင့္အေရးတိအားလုံးကို ျပန္ရဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ကာလတခုကိုပီးပနာ တဆင့္ၿပီးေကတဆင့္တက္လို႔ အေျဖရွာလားကတ္ရဖို႔စြာက လြန္ဆန္လို႔မရႏိုင္ေရ သဘာ၀တရားတခု ျဖစ္နီေရ။ ပထမဆုံးလုပ္သင့္ေရ အခ်က္တခုကေတာ့ေက ငါရုိ႔ ဇာျဖစ္လို႔ အခ်ဴပ္အခ်ာအာဏာဆုံးယွဳံးပနာ ထီးနန္းေပ်ာက္ၿပီးေက တိုင္းျပည္ပ်က္လားခရလဲဆိုစြာကို စနစ္တက် ရွုေထာင့္အျမင္ေပါင္းစုံက ေလ့လာသင့္ေရလို႔ ထင္ေရ။ ကိုယ္ရုိ႕အထဲက အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္တိဟိခလို႔ ၀င္တိုက္ခလို႔၊ အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ ညီညြတ္မွဳမဟိလို႔၊ စစ္တေကာင္းဆိပ္ကမ္းကို လက္လႊတ္ဆုံးယွဳံးလိုက္ရပနာ ရခိုင္ျပည္စီးပြါးေရးတခုလုံး နာလန္ျပန္မထူႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အက်ပ္အတည္းတိနန္ ့ ရင္ဆိုင္နီခရလို႔ စေရအခ်က္အလက္တိအမ်ားႀကီးတြိကတ္ရဖို႔စြာက က်ိန္းသီနီပါေရ။ ေနာက္ၿပီးေက ၀ံလက္ရုိ႕အားမာန္ကို ေအာင္လံထူဆုပ္ကိုင္ပနာ ေခတ္အဆက္ဆက္ေတာ္လွန္ပါလတ္ေတ အမ်ိဳးသားေတာ္လွန္ေရးလမ္္းေၾကာင္းနန္႔ လက္ဟိအခင္းအက်င္း၊ အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္တိကို ေလ့လာသင့္ပါေရ။ အဓိကေျပာခ်င္စြာက ႏိုင္ငံေရးျပႆနာစြာ လူ့ေဘာင္၏ေထာင့္ေပါင္းစုံကလာတတ္ၿပီးေက ေဒျပႆနာကိုေျဖယွင္းဖို႔ ေထာင့္ေပါင္းစုံက အေျဖရွာရျခင္းပင္ျဖစ္ေတ။ ယင္းအတြက္နန္႔ ကြဲျပားျခားနားေရအျမင္႐ႈေထာင့္ေပါင္းစုံက ခ်ဥ္းကပ္ပနာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ေဆြးေႏြးအေျဖရွာရစြာက ပိုၿပီးေက အႏွစ္သာရနန္႔ ျပည့္စုံလက္တြိက်ဖို႔လို႔ ထင္ေရ။

ေျပာရဖို႔ဆိုေက ရခိုင္သားတိစြာ disorder ျဖစ္နီကတ္ေတ။ ယင္းအတြက္နန္႔ order အသစ္တခု ရခိုင္ရုိ႕လူေဘာင္ကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းလားပစ္လိုက္ရဖို႔။ soft-order သို႔မဟုတ္ hard-order ႏွစ္ခုထဲက တခုကို ရြီးခ်ယ္ပနာ က်င့္သုံးလည္ပတ္ရဖို႔။ ကမၻာမွာဟိေရ ႏိုင္ငံလူ႔အဖြဲ ့အစည္းတိုင္းမွာ order ဟိေရ။ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းမွာ Policy-making လုပ္ေတအလႊာနန္႔ implementing လုပ္ေတအလႊာဆိုၿပီးေက အလႊာႏွစ္ခုစီဟိေရ။ ေဒအလႊာအထပ္ႏွစ္ခုကို ေအာ္ဒါက ဆက္စပ္ခ်ိဳင္ပီးထားေရ။ ၀ါးလုံးတရာကို ခ်ိဳင္ပီးထားေရ ႀကိဳးပိုင္ျဖစ္ေတလို႔ ဥပမာပီးရဖို႔ထင္ေရ။ အထက္ကေအာက္ကို စီးဆင္းေရ ေအာ္ဒါ (Authoritarian state တိမွာ တြိကတ္ရေရ) နန္႔ ေအာက္ကအထက္ကိုဆန္တက္ေတ ေအာ္ဒါ (Democratic state တိမွာ တြိကတ္ရေရ) ႏွစ္ခုရာ ျခားဖို႔ထင္ေရ။ ေဒပိုင္ ေအာ္ဒါကိုသြင္းဖို ့ အင္အားေကာင္းေရ အဖြဲ႕အစည္း (သို႔မဟုတ္) အုပ္စုတစုဟိဖို႔လိုအပ္ေတ။ ေဒအုပ္စုေရ subjective ျဖစ္ေတ ေယဘုယအမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္ထက္ objective ျဖစ္ေတ ႏိုင္ငံေရးယုံၾကည္ခ်က္တခုခုဟိေရ အင္အားစုတစု ျဖစ္သင့္ေရ။ ဥပမာ- ရခိုင္ျပည္မွာ ဇာပိုင္ႏိုင္ငံေရးစနစ္ စီးပြါးေရးေပၚလစီတိက်င့္သုံးဖို႔လဲ။ လာဖို႔ႏွစ္ေပါင္း (၅၀) မွာ ရခိုင္ျပည္၏အေျခအေန ဇာျဖစ္လာႏိုင္ဖို႔လဲ အစဟိေရ အနာဂါတ္အျမင္တိပါဟိနီေရ အဖြဲ႕မ်ိဳးျဖစ္နီရပါဖို႔။ အဓိကရန္သူျဖစ္ေတ ျမန္မာတိ၏အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္၊ မဟာဗ်ဴဟာအနာဂါတ္ၿခီလွမ္းပရိယာယ္တိကိုသုံးသပ္ပနာ ႏိုင္ငံေရးအရ အာဏာခ်ိန္သီးကို ဇာပိုင္ညိွယူႏိုင္ဖို႔လဲဆိုေရ ႏိုင္ငံေရးျပည့္၀ေရ အဖြဲ႔မ်ိဳးျဖစ္သင့္ေရ။

ႏိုင္ငံေရးစြာ ေရရွည္လားရေရ ျဖစ္စဥ္တခုျဖစ္ေတပိုင္ ရက္ျပတ္ကဇတ္ရေရ ဂိမ္းတခု (Repeated Game) လည္းျဖစ္ေတ။ ယင္းအတြက္နန္႔ ႏိုင္ငံေရးသမားေဂါင္းေဆာင္တိလုပ္ခ်င္ေရ လူတိေရ ႏိုင္ငံေရးေလာကစည္း၀ိုင္းထဲကို၀င္ဖို႔ဆိုေက စိတ္ကူးယိုင္မွဳတိကို အိမ္မွာအယင္သိမ္းပနာထားပစ္ခသင့္ေရ။ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓါတ္အျမင္စြာ အေျခခံဟိထားဖို႔လိုအပ္ေကလည္း လက္တြိႏိုင္ငံေရးလုပ္ေတခါ ေအထက္ပိုၿပီးေက ခိုင္မာေရႏိုင္ငံေရးအယူအဆ ၀ါဒတိဟိသင့္ေရ။ ေယျပီးေက တိုက္ပစ္လိုက္ဖို႔၊ ခြပ္ပစ္လိုက္ဖို႔၊ ထိုးပစ္လိုက္ဖို႔ဆိုေရ ေျပာလို႔ဆိုလို႔၊ စည္းရုံးလို႔ေကာင္းေရ ေယဘုယ်အမ်ိဳးသားေရးစကားလုံးတိကိုေျပာနီေရလူတိထက္ပိုၿပီးေက လက္တြိက် လိမ္မာပါးနပ္ပနာ အျမင္က်ယ္ေရ မဟာဗ်ဴဟာနည္းဗ်ဴဟာနန္႔ ဒီပလိုေမစီတိ က်င့္သုံးတတ္ေတ ေဂါင္းေဆာင္အရည္အခ်င္းတိနန္႔ျပည့္စုံေရ ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္းတိအမ်ားႀကီးဟိလာဖို႔ လိုအပ္နီေရ။

ေနာက္တခုက ရခိုင္သားတိရက္ျပတ္ေျပာနီကတ္ေတ စည္းလုံးညီညြတ္ေရးကိစၥ။ ေဒနိ ရခိုင္သားတိေျပာနီကတ္ေတ ျဖစ္ခ်င္နီကတ္ေတ စည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို ပေဒသရာဇ္စည္းလုံးညီညြတ္ေရးလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပနာ နာမည္ပီးကတ္ရဖို႔ထင္ေရ။ ရခိုင္သားမွာ အဖြဲ႔တခုတည္းျဖစ္ရဖို႔။ ယင္းပိုင္အဖြဲ႕တခုတည္းျဖစ္လာေက ရခိုင္ေခတ္သစ္ပေဒသရာဇ္တေယာက္ႏွစ္ေယာက္က လက္၀ါးႀကီးအုပ္ပနာ ဆရာႀကီးလုပ္နီဖို႔။ ရာသက္ပန္နာယက၊ ထာ၀ရဥကၠဌလုပ္လားဖို႔။ ေဒနီရာမွာ ျပႆနာက ေအပိုင္ ပေဒသရာဇ္စည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို ယုံၾကည္လက္ခံက်င့္သုံးနီကတ္လို႔ ပုဂၢလိကကိုးကြယ္မွဳတိေပၚလာပနာ ရခိုင္သားတဦးခ်င္းစီ၏လြတ္လပ္ေတေတြးေခၚမွဳ၊ ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စ၊ ကိုယ့္ၿခီေထာက္မွာရပ္ပနာ တီထြင္ၾကံဆခ်င္စိတ္တိအားလုံး ေပ်ာက္လားခရေရ။

ျဖစ္သင့္စြာက ႏိုင္ငံေရးဆိုေက ႏိုင္ငံေရးလိုင္းကိုလားကတ္ပနာ ပရုိဖက္ရွင္းနယ္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ စြမ္းရည္ဟိေရ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔တိ သူ႔လမ္းေၾကာင္းနန္႔သူ လားကတ္စြာက ပိုလို႔ေကာင္းဖို႔လို႔ျမင္ေရ။ လူမွဳေရးအဖြဲ႕ဆိုေက ထိေရာက္ေတလူမွဳေရးအလုပ္တိကို လုပ္လာႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္လုပ္ေဆာင္လားကတ္စြာက ရခိုင္႐ုိ႕လူ႔ေဘာင္ကို ပိုလို႔အေထာက္အကူျဖစ္စီဖို႔လို႔ ထင္ေရ။ အိမ္တေဆာင္ကို လိုအပ္ေတတိုင္တိနန္႔ ေအာက္ၿခီေဖာင္ေဒးခ်န္းခ်ပနာ တည္ေဆာက္ရေရပိုင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာလည္း အေရးႀကီးေရ မ႑ိဳင္တိ (Pillars) ဟိဖို႔ လိုအပ္ေတ။ လူမွဳအေထာက္အကူျပဳ ပညာေရးအေထာက္အကူျပဳ အစဟိေရအသင္းအဖြဲ႔ေခ်တိ အမ်ားႀကီးေပၚလာပနာ ကိုယ္ႏိုင္ေရတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္လားကတ္ျခင္းက ပိုႀပီးေက လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းစီပါဖို႔။ ပညာေရးအက်ိဳးေဆာင္လုပ္ငန္းေခ်တိ အမ်ားႀကီးလုပ္ပနာ အနာဂါတ္ေဂါင္းေဆာင္သစ္တိကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မြီးထုတ္ပီးျခင္းက အားလုံးသူစုပနာ အဖြဲ႕တခုေထာင္ၿပီးေက တခုလည္းအက်ိဳးရလဒ္ေကာင္းထြက္ေတ အလုပ္တိကို မလုပ္ႏိုင္ျခင္းထက္ ပိုၿပီးေက သြီးစစ္ေတအမ်ိဳးခ်စ္ျခင္းလို႔ ေျပာကတ္ရပါဖို႔လို႔ ယူဆမိေရ။

က်ဆုံးလားခရေရ ဗိုလ္ခိုင္ရာဇာလက္ထက္မွာ ဖဲသာေတာင့္ေရ။ အနည္းဆုံး အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းဆယ္ဂဏန္းေက်ာ္ေလာက္ကိုကိုင္ပနာ ဦးေဆာင္လုပ္ႏိုင္ခလို႔ ရခိုင္ျပည္ေခတ္သစ္ေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းမွာ အင္အားအေကာင္းဆုံးရခိုင္တပ္မေတာ္ကို ထူေထာင္ႏိုင္ခေရ။ ဟိဟိသမွ်ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔ေခ်တိအားလုံး ခိုင္ရာဇာနန္႔ ပူးေပါင္းခကတ္ေတ။ ယင္းအတြက္နန္႔ ေဒနိကာလ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရးႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ အင္အားေကာင္းေရ ဖဲသာေတာင့္ေရ အုပ္စုတစုေပၚပါလတ္ေက ဇာသူကို ဇာပိုင္အယင္တိုက္ရဖို႔လဲဆိုစြာကို ျငင္းနီေဆြးေႏြးနီစရာမလိုပဲ ေအနိေပၚလစီခ် ေအနိလားတိုက္လို႔ရေရ။

၀မ္းနည္းဖို႔ေကာင္းစြာက ေအနိကာလ ရခိုင့္ႏိုင္ငံေရးေတာ္လွန္ေရးေလာကစြာ အင္အားအနိမ့္ဆုံးအခ်ိန္ကို ရင္ဆိုင္နီကတ္ရေရလို႔ ေျပာရဖို႔ထင္ေရ။ ရခိုင္လူမွဳေရးႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းတိအားလုံးက စည္းစနစ္က်ေရ အဖြဲ႔အစည္းတည္ေဆာက္ထားမွဳတိမဟိျခင္း (Structural deficiencies) နန္႔ အတြင္းပဋိပကၡ (inner conflicts) တိကို ရင္ဆိုင္နီကတ္ရေရ။

နိဂုံးခ်ဴပ္ေျပာရဖို႔ဆိုေက ငါရုိ႕႔တိ အခုေခတ္ရခိုင္သား၊ ရခိုင္သမေခ်တိ အယင္ကထက္ ႏွစ္ဆပိုတိုးပနာ ႀကိဳးစားကတ္ရပါဖို ့။ လူစြမ္းလူစျမင့္လာေအာင္လုပ္ကတ္ရဖို႔။ ထူးခၽြန္ထက္ျမက္လာေအာင္ ပီးအပ္လာေရအမ်ိဳးသားေရးတာ၀န္ကို ကိုယ္ႏိုင္ေရဖက္က ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေအာင္လုပ္ကတ္ရပါဖို႔။ ယင္းအတြက္နန္႔ ငါရုိ႕နန္႔အနီးဆုံးမွာဟိနီေရ ရန္သူ (Ignorance and illiteracy) ကို အရင္ဆုံးတိုက္ပစ္လိုက္ရဖို႔လို႔ ထင္ျမင္မိပါယင့့္။ အမ်ိဳးသားေရး အခ်စ္တိလြန္ၿပီးေက ထိုလူကိုအျပစ္တင္ ေဒလူကို ေ၀ဖန္နီစြာထက္ မိမိကိုယ္ကို ဇာလုပ္ႏိုင္ဖို႔လဲ။ ဇာေလာက္ပီးဆပ္ႏိုင္ဖို႔လဲလို႔ ဆင္ျခင္သုံးသပ္ႏွလုံးသြင္းပနာ တာ၀န္ယူႏိုင္ျခင္းက ပိုၿပီးေကေကာင္းဖို႔လို ့ေျပာခ်င္ပါေရ။

ခိုင္ေအာင္ေအာင္
(29/03/2009)

(ရကၡိတ႐ို႕ဆံုရပ္ၿမီဘေလာ့မွ)