ခုိင္ႏုိင္လင္း
၁၃ ၊ ႀသဂုတ္ ၊ ၂၀၀၉

စစ္အာဏာသွ်င္ ဗုိလ္ေန၀င္းအစုိးရလက္ထက္ မဆလတစ္ပါတီ အာဏာသွ်င္စနစ္ျဖင့္ တုိင္းျပည္အား ဓါးမုိးအုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္ (၁၉၆၇) ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ဆန္ျပႆနာ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ပြားခသည္။

မဆလပါတီသည္ အျခီခံလူတန္းစားႀကီးႏွစ္ရပ္ဟု ႀကီြးေႀကာ္ထားေသာ လယ္သမား၊ အလုပ္သမားမ်ားအတြက္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲႏွင့္ အလုပ္သမားႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမ်ားအား ႏွစ္ခုျပဳလုပ္က်င္းပပီးလ်က္ဟိသည္။
၁၉၆၇ ခုႏွစ္ မတ္လ (၂)ရက္နိ႔တြင္ မဆလပါတီက “ဗဟုိေတာင္သူလယ္သမားေကာင္စီ” ကုိ ဖြဲ႔စည္းခသည္။ ထုိေကာင္စီ စတင္ဖြဲ႔စည္းျခင္းသည္ပင္ ဆန္ယွားပါးမွဳျပႆနာ ျဖစ္ေပၚစီေရ အေႀကာင္း အရင္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္ စုိက္ပ်ဳိးရာသီတုန္းက ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္ခေသာေႀကာင့္ ဗမာျပည္တြင္ စပါးစုိက္ပ်ဳိးဧက (၁၁) သိန္းေက်ာ္ ပ်က္စီးခရျပီး စပါးတင္း သိန္းေပါင္း (၅၀၀) ေက်ာ္ပ်က္စီးခရသည္။ ယေကေလ့ ဗုိလ္ေန၀င္းအစုိးရသည္ ျပည္တြင္းစားသုံးမႈကုိ အလီးမထားပဲ ဆန္ျပတ္လပ္မွဳ ျဖစ္ဖို႔ကုိ သိယင့္သားႏွင့္ ႏုိင္ငံျခားေငြရဟိေရးအတြက္ ဆန္တန္ခ်ိန္ (၁၀) သန္းေက်ာ္ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်ခသည္။ ယင္းျပင္ အစုိးရက ဆန္ကုိ လြတ္လပ္စြာ ေရာင္း၀ယ္ခြင့္မပီးပဲ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားေရအတြက္ ေၾကာင့္ ဆန္ယွားပါးမွဳျပႆနာ ပုိမုိႀကီးထြားလာခသည္။

အစုိးရသည္ ျပည္သူလူထုလုိလားခ်က္ကုိ အလီးမထားပဲ ႏုိင္ငံျခားတုိင္းျပည္မ်ားသုိ႔ တင္ပုိ႔ေရာင္းခ်နီမွဳ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအား လက္၀ါးႀကီးအုပ္ထားမွဳ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ေသာ ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ကာ စီးပြားေရးမွန္သမွ်အား ပိတ္ပင္းကန္႔သတ္မွဳမ်ားေႀကာင့္ ဆန္ျပတ္လပ္မွဳ ျပႆနာျဖစ္ေပၚလာရျခင္း အေႀကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၇ ခု စပါးသစ္ထြက္ျပီး လပုိင္းခန္႔သာဟိသိမ့္ေရအခ်ိန္တြင္ ဆန္ျပတ္လပ္မွဳစတင္ျဖစ္ပြားခပနာ ဆန္စ်ီးလည္း တဟုန္ထုိးျမင့္တက္လာခသည္။

၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အစုိးရ အာဏာသိမ္းစဥ္က ဆန္တစ္ျပီ္ ျပား(၆၀)သာဟိခရာ (၁၉၆၇) ခုႏွစ္ ဆန္ျပႆနာ ႀကဳံတိြ႔ရစဥ္တြင္ ဆန္တျပီ (၇)က်ပ္မွ (၈)က်ပ္အထိ ျမင့္တက္လားခသည္။ယင္းပိုင္ ဗမာျပည္တစ္ျပည္လုံး ဆန္ျပတ္လပ္မွဳ ျပႆနာျဖစ္ပြားရာ အဆုိး၀ါးဆုံးခံစားရသူမ်ားမွာ ရခုိင္ျပည္သူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။

နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တည္ေသာျမဳိ႕

ပထမအဂၤလိပ္-ဗမာ စစ္ပြဲမွာ ဘုိးေတာ္ဘုရား ရခုိက္ျပည္ကုိ သိမ္းယူျပီးေနာက္ ႏွစ္(၄၀)အႀကာတြင္ ျဖစ္ပြားခသည္။ ထုိစစ္ပြဲေႀကာင့္ အဂၤလိပ္-ဗမာ ရႏၲပုိစာခ်ဳပ္ကုိ (၁၈၂၆) ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚ၀ါရီ(၂၆) ရက္တြင္ ခ်ဳပ္ဆုိခၿပီး ရခုိင္ႏွင့္ တနသၤာရီေဒသကုိ ျဗိတိသွ်အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားကုိ ပီးလုိက္ရသည္။ ရခုိင္ျပည္ကုိ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္မ်ား သိမ္းယူသည့္အခ်ိန္ထိ ရခုိင္ျပည္၏ ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဦးသည္ ပင္လယ္ႏွင့္ အလွမ္း၀ီးျခင္း၊ ပင္လယ္ကူးသေဘၤာမ်ား ၀င္ထြက္သြားလာႏုိင္မႈ မဟိျခင္း၊ ခရီးလားလာေရးခက္ခဲျခင္း၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးတြင္ ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္နီျခင္းေႀကာင့္ ရခုိင္ျပည္၏ျမဳိ႕ ေတာ္အျဖစ္ စစ္ေတြကၽြန္းအား ရီြးခ်ယ္ခႀကသည္။

ရခုိင္ျပည္သည္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ခေသာ အခ်ိန္ ရခုိင္ဘုရင္မ်ားလက္ထက္က စစ္ေတြကၽြန္းသည္ စစ္အေရးအရ အခ်က္အခ်ာက်ခေသာ ကၽြန္းတစ္ကၽြန္းျဖစ္သည္။ ကၽြန္း၏ အမည္တြင္ “စစ္” ဆုိေရစကားရပ္သည္ စစ္ေရးအေရးပါမွဳကုိ ထင္ယွားစီသည္။ မူလ စစ္တဲဆုိသည့္ေ၀ါဟာရမွ စစ္ေတး၊ စစ္ေတြ ဟု ေျပာင္းလဲလာျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္တဲဟူေသာ အဓိပၸါတယ္မွာ စစ္ႏွင့္ဆုိင္ရာအင္အားစုမ်ား စစ္တဲခ်ရာအရပ္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ရခုိင္ျပည္အား ဗမာနယ္ခ်ဲ႕မ်ား သိမ္းပုိက္လုိက္ေသာေႀကာင့္ စစ္ေတြကၽြန္း၏ စစ္ေရးအရ အေရးပါမွဳသည္လည္း ေလ်ာ့က်လားချပီး တံငါရြာအဆင့္ ျဖစ္လားခရသည္။ ထုိ႔ေႀကာင့္ အဂၤလိပ္မွတ္မ်ားတြင္ စစ္ေတြျမိဳ႕အား “တံငါရြာအျဖစ္” အျဖစ္႐ြီးသားထားခႀကသည္။

ျဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕သမ်ားမ်ား အုပ္စုိးစဥ္က စစ္ေတြျမိဳ႕သည္ ဗမာျပည္၏ လူဦးေရ အမ်ားဆုံးျမဳိ႕ႀကီး (၁၀) ျမိဳ႕အနက္ တစ္ျမဳိ႕ အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ စစ္ေတြျမဳိ႕အား ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားသည္ သူ႐ို႕အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ တည္ေထာင္ချခင္းျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားက စစ္ေတြျမိဳ႕အား သူတုိ႔အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ တည္ေထာင္ခေရပိုင္ ရခုိင္မ်ဳိးခ်စ္မ်ားကလည္း နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး အင္းအားစုမ်ား မီြးထုတ္ပီးခေရ ဘုမၼိနက္သန္ျမီအျဖစ္ အသုံးျပဳခသည္။ မင္းသားႀကီးရီႊဘန္း၊ ျမဳိ႕သူႀကီး ေအာင္ေက်ာ္ဇံ၊ ေဒး၀န္ႀကီး ေအာင္ေက်ာ္ရႊီ ႐ို႕ဦးေဆာင္ေရ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး အင္အားစုမ်ားသည္ စစ္ေတြျမဳိ႕ကုိ အၿခီခံပနာ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္မ်ားအား ေတာ္လွန္ခႀကသည္။

စစ္ေတြျမဳိ႔သည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလကလည္း အေရးပါေသာ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ ျဖစ္ခသည္။
စစ္ေတြျမဳိ႕သည္ ဗုံးဒဏ္လည္းခံခရသည္။ စစ္ျမီျပင္လညး္ ျဖစ္ခရသည္။ ကုိလုိနီသမုိင္းကုိ ျဖတ္သန္းခရေသာ စစ္ေတြျမဳိ႕သည္ ကုိုလိုနီစနစ္၏ ေကာင္းမီြ၊ ဆုိးမီြမ်ားကုိလည္း လက္ခံရဟိခသည္။ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ တည္ေထာင္ခေသာ ျမဳိ႕၊ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္၊ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒီ၊ စစ္၀ါဒီမ်ား သြီးစုပ္၊ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ျခင္းခံခရေသာ ျမဳိ႕။

ကုိလုိနီ အေဆာင္အေယာင္မ်ားတည္ဟိရာ စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ ရာဇ၀င္ ရုိင္းေလာက္ေအာင္ ရက္စက္ႀကမ္းႀကဳတ္လွေသာ အစုလုိက္အျပဳံလုိက္ လူသတ္မွဳႀကီးသည္ ဗမာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရျပီး (၁၉) ႏွစ္အႀကာ (၁၉၆၇) ႀသဂုတ္လ (၁၃) ရက္နိ႔တြင္ စစ္ေတြျမိဳ႕၌ ျဖစ္ပြားခသည္။

စစ္ေတြျမိဳ႔ဟိ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းသည္ အ႐ွိဖက္မွ အေနာက္ဖက္သုိ႔ ေ၀့ကာ စီး၀င္လွ်က္ဟိသည္။ စစ္ေတြကၽြန္း၏ အေနာက္ေျမာက္ဖက္တြင္ ႀကြီတဲေခ်ာင္းႏွင့္ မယူျမစ္(၃) ခု ေပါင္းဆုံျပီး ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ထဲသုိ႔ စီး၀င္လွ်က္ဟိသည္။ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းတစ္ရုိးတြင္ အ႐ွိမွ အေနာက္ နာဇီရြာအထိ ဆန္စက္တိ၊ စပါးသုိေလွာင္ရုံတိ၊ သေဘာၤဆိပ္တိ၊ ဘုတ္ဆိပ္တိ၊ ေလာင္းလွီတိ ျဖင့္ျပည့္က်ပ္လွ်က္ဟိသည္။ ကုလားတန္ျမစ္ႏွင့္ ေပါင္းဆုံရာ ဆတ္ရုိးက် ေခ်ာင္း၀မွ မုိင္အနည္းငယ္၀ီးေသာ နီရာမွာ ႏုိင္ငံျခားသေဘၤာႀကီးမ်ား ဆုိက္ကပ္ထားသည္။

ကုလားတန္ျမစ္၊ ေလးျမဳိ႕ျမစ္ႏွင့္ ရခုိင္တနံတလ်ားမွ ထြက္ေရ စပါးမ်ားကုိ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းတရုိးတြင္ လာေရာက္ေရာင္းခ်ႀကသည္။ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းဟိ ဆန္စက္မ်ားမွ ႀကိတ္ခြဲျပီး ဆန္မ်ားကုိ ႏုိင္ငံျခားသုိ႔ တင္ပုိ႔ႀကသည္။ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းတြင္ စစ္ေတြတည္စကပင္ ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ေရး ျဖစ္ထြန္းခသည္။ ရခုိင္တစ္ျပည္လုံးတြင္ ဆန္စပါးေရာင္း၀ယ္ေရးရာ၌ အခ်က္အခ်ာက်ေရ ေခ်ာင္းရုိးတစ္ခုျဖစ္သည္။ မင္းဂံေခ်ာင္း၀ ေအာက္နားမွစ၍ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းထိ ျမစ္ရုိးတေလွ်ာက္ ႏုိင္ငံျခားဆန္တင္သေဘၤာမ်ားသည္ ဆန္ဂုိေဒါင္မ်ားမွတဆင့္ ဆန္စပါးမ်ားကုိ ကုန္တင္ျခင္း ျပဳလုပ္လွ်က္ဟိသည္။

ရခုိင္ျပည္၏ ပထမဆုံး အငတ္ေဘး

“ဘားဘူဟိယင့္ ဆန္ဟိယင့္ ဒုိင္းက်ီဟိယင့္ ရီဟိယင့္” ဟူ၍ ရခုိင္ျပည္၏ ဆန္ေရစပါးေပါမ်ားပုံအား စာဖြဲ႔မွတ္တမ္းတင္ခသည္။

ရခုိင္ျပည္တြင္ ဆန္ယွား၍ အငတ္ေဘးႏွင့္ ႀကဳံတိြ႔ခရသည္ဟု သမုိင္းတေလွ်ာက္တြင္ မည္သည့္အခါကမွ် မတိြ႔ဖူး၊ မႀကားဖူးခရပါ။ ေန၀င္းစစ္အုပ္စုလက္ထက္ (၁၉၆၇) ခုႏွစ္တြင္ ရခုိင္ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ပထမဦးဆုံး ႀကဳံတြ႔ိခရေသာ အငတ္ေဘးျဖစ္သည္။ ဆန္ယွားပါးမွဳေႀကာင့္ ေငြေႀကးတတ္ႏုိင္သူမ်ားပင္ ဆန္ကုိ၀ယ္မရ ျဖစ္ခရသည္။ ဆန္ေရစပါးယွားပါးမႈေႀကာင့္ ျပိန္းဥႏွင့္ ခ်ဥ္ေပါင္ကုိၾကိဳ၍ ေသာက္ရေရအထိ ဆန္စပါးယွားပါးခသည္။ အက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ၀မ္းက်လို႔သီသူမ်ား သတင္းႏွင့္ ႐ွက္၍ အိပ္ဆီးေသာက္လို႔္သီသူမ်ား သတင္းသည္ ရခုိင္ျပည္အႏွံ႔ အျပားတြင္ မႀကားခ်င္ဆုံး ႀကားနီရေသာ သတင္းမ်ား ျဖစ္ခသည္။

စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းႀကဳိ လမ္းႀကားမ်ားတြင္ “ထမင္းက်န္ပီးပါ။ ဟင္းက်န္ပီးပါ” ဟု တဇာဇာႏွင့္ လုိက္လံေတာင္းစားနီႀကရသူမ်ားကုိ နိ႔တုိင္းပုိင္ေခ်ာင္ျမင္တိြ႔ႀကခရသည္။ ရင္ခြင္ထဲတြင္လည္း ႏုိ႔စုိ႔အရြယ္ အေခ်တိကုိ ခ်ီထားႀကသည္။ ဤကဲ႔သုိ႔ေသာ ျမင္ကြင္းအား ႀကြီကြဲ၀မ္းနည္းစရာ ျမင္ကြင္းျဖစ္သည္။ မိန္းမပ်ဳိ၊ လူပ်ဳိမ်ားသည္ပင္ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ရသည့္အျဖစ္ ေရာက္ႀကရသည္။ ဆန္ယွားပါးမႈေႀကာင့္ ေက်းလက္မ်ားတြင္ ခ်မ္းသာေသာ အိမ္မ်ားကုိ၀င္ျပီး ဆန္လုသည့္အျဖစ္မ်ား ျဖစ္ပြားလွ်က္ဟိသည္။ ဗမာစစ္အစုိးရသည္ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား ငတ္ျပတ္နီေသာ္လည္း အီးအီးေဆးေဆးပင္။ ရခုိင္ျပည္သူလူထု ရင္ဆုိင္နီရေရ အငတ္ေဘးအား ျဖီယွင္းပီးျခင္း မဟိဘဲ ရခုိင္အခ်င္းခ်င္း သတ္ျဖတ္ျခင္းကုိ အသာတႀကည္ ေစာင့္ႀကည့္လွ်က္ဟိသည္။ “ယာလည္းညက္စီ၊ ႀကက္လဲေမာစီ” ဆုိသည့္မူကုိ လက္ကုိင္ျပဳထားေသာ ေန၀င္းအစုိးရသည္ ဆန္လုပြဲ အျဖစ္အပ်က္မ်ားအား ဥပကၡာျပဳထားခသည္။

စစ္ေတြျမိဳႈ႕တြင္ ဆပလုိင္ဟုေခၚေသာ သမ၀ါယမဆုိင္မ်ားမွ ေက်းရြာ ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ကဒ္ျပားမ်ားျဖင့္ ၀ီငွ ေရာင္းခ်ပီးသည္။ လူတစ္ဦးလွ်င္ အယင္ကႏုိ႔ဆီဗူး (၆၀) ပီးရာမွ ဆန္ယွားပါးသည္ဟု ဆုိကာႏုိ႔ဆီဗူး (၄၀) ထိေလ်ာ့ခ်ျပီး ေရာင္းခ်ပီးခသည္။ ရခုိင္ျပည္သူမ်ားမွာ ပုံမွန္မစားေသာက္ႏုိင္ဘဲ မေလာက္မငျဖင့္ မ၀ေရစာ စားေသာက္လာႀကရသည္။

ေမွာင္မုိက္ေသာ နိ႔ရက္မ်ား ( ႀသဂုတ္လ၊ (၁၁)ရက္၊ ၁၉၆၇)

မုိးသည္းထန္စြာ ရြာလုိက္၊ စဲလုိက္ျဖစ္ေနေသာ ႀသဂုတ္လ (၁၁)ရက္ေန႔တြင္ ခရုိင္လုံျခဳံေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာ္မတီ (ခ၊လ၊က) ရုံးရွိတြင္ လူအမ်ား ဆႏၵျပေတာင္းဆုိနီႀကသည္။ ေတာင္းဆုိေသာအေႀကာင္းအရာမွာ လက္ဟိသူ႐ို႕ ရင္ဆုိင္ႀကဳံတိြ႕နီရေသာ ဆန္ျပ ႆနာ အားျဖီ ယွင္းပီးရန္ ျဖစ္သည္။ (ခ၊လ၊က) ရုံးမွ ဆန္ျပႆနာအား ၿဖီးယွင္းပီးနီေရလို႔ သတင္းမ်ားထြက္ေပၚနီေသာေႀကာင့္ လာေရာက္စုေ၀းႀကျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထူးျခားမႈကား မဟိေခ်။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ေရာက္လာသူမ်ားသည္ အိမ္မျပန္ဘဲ တစ္ခုခုၿဖီယွင္းပီးလီဖို႔လား ဟူေသာစိတ္ျဖင့္ ဆက္လက္ေစာင့္ဆုိင္းနီႀကရာ နီကရာ တဆတ္ဆတ္ေစာင္းလာခသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ (ခ၊လ၊က) တာ၀န္ဟိသူ႐ို႕က ထြက္လာျပီး “အိပ္ျပန္ပါဖိ” ဟုေျပာေသာေႀကာင့္ သူ႐ို႔လာရာလမ္းအတုိင္း အသီးသီးျပန္လားခႀကသည္။ အစုိးရအား သိမ္မိြ႔ေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ သူ႐ို႕၏ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ ၿဖီယွင္းပီးရန္ ေတာင္းဆုိခႀကသည္။

(ႀသဂုတ္လ၊ (၁၂)ရက္၊ ၁၉၆၇)

ခရုိင္လုံျခဳံေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာ္မတီ (ခ၊လ၊က) ရုံးတြင္ ဆန္ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမဳိ႕မိ၊ ျမဳိ႕ဖမ်ားကုိ ေခၚျပီး အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္က်င္းပလ်က္ဟိသည္။ ထုိအစည္းအေ၀းမွနီ၍ လူတေယာက္ကုိ ဆန္ႏုိ႔ဆီဗူး (၁၄) ဗုူးစီျဖင့္ တစ္လစာ ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ပီးမည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလာခသည္။ လူတစ္ဦး ဆန္ႏုိ႔ဆီဗူး (၁၄) ဗူးအား တစ္လအထိစားရမည့္ အစီအစဥ္ျဖစ္သည္။

လူတေယာက္ ေစာေစာတစ္ဗူး၊ ညဇာတစ္ဗူး တစ္လအနည္းဆုံး (၆၀)ဗူး လုိအပ္ပါသည္။ ယင္းဆန္ႏုိ႔ဆီဗူး (၁၄) ဗူး ကုိ လူတစ္ဦးအနီျဖင့္ တစ္လစားရမည္ဆုိသည္မွာ မည္သုိ႔နည္း။ ျဖစ္ႏုိင္စရာအေႀကာင္းလုံး၀မဟိေခ်။ ထုိအစီအစဥ္အား လက္ခံေရ လူတစ္ခ်ဳိ႕လည္းဟိိႀကသည္။ ဤသုိ႔ဆုိပါက ငယ္၍သီဖုိ႔ရာသာ က်န္ပါဗ်ာယ္။ ဆန္လုံး၀မဟိ၍ သီရဖို႔ဆုိလွ်င္ဟုတ္သိမ့္ယင့္။ ဆန္ဂုိေဒါင္တိ၊ ႏုိင္ငံျခားသေဘၤာတိတြင္ ရခုိင္ျပည္မွ ထြကေသာ ဆန္တိ အျပည့္ဟိနီပါလ်က္ ဇာေႀကာင့္ ဗမာစစ္အစုိးရသည္ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား၏ အငတ္ေဘးျပႆနာကို မၿဖီယွင္းပီးႏိုင္ပါသနည္း။

အခ်ိန္: : ညဇာ (၃)နာရီ

ဆင္ကူးလမ္းရပ္ကြက္၊ (ဦးေစာျဖဴ) ဆန္စက္ ဆပ္ရုိးက်ေခ်ာင္းျခံ၀င္း၏ ေနာက္ဖက္ ဆိပ္ကမ္းေဖာင္ေတာ္တြင္ လူမ်ား ယႈပ္ယွက္ခက္လ်က္ဟိသည္။ (CB28)အမည္ဟိ ႏုိင္ငံျခားသေဘၤာသည္လည္း ဆိပ္ကပ္လ်က္ဟိနီသည္။ လူမ်ားသည္ သေဘၤာထက္မွ ဆန္မ်ားကုိ တပုိင္တႏုိင္သယ္ခ်နီႀကသည္။ တအိတ္ႏုိင္သူ တစ္အိတ္၊ တစ္၀က္ႏုိင္သူ တစ္၀က္ သယ္ယူနီႀကသည္။

တစ္ခ်ဳိ႕မွာ သေဘၤာ၀မ္းေခါင္းထဲမွ မႏုိင္မနင္းထမ္းလာ၍ ရီထဲသုိ႔ ဆန္အိတ္နန္႔ လူပါ လိမ့္ဆင္းလားစြာတိကုိလည္း တိြ႔ျမင္နီရပါသည္။ လုံျခဳံေရး ရဲသားတိကလည္း ဆန္ယူနီသူမ်ားအား မည္သည့္ဟန္႔တားမွဳမွ် မျပဳလုပ္ဘဲ ေဒအတုိင္းရပ္ႀကည့္နီႀကပါသည္။ ဆိပ္ကမ္းတစ္ခုလုံးသည္ ဆန္ယူနီသူတိၿဖင့္ အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္း ျဖစ္လ်က္ဟိပါသည္။

ညဇာ(၇) နာရီခန္႔တြင္ (CB 28)မွ ဆန္တိကုန္လားသည္။ လူအမ်ားကလည္း တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္လားခသည္။
စားစရာဆန္မဟိဗ်ာယ္ ျဖစ္ေသာေႀကာင့္ နီးရာ ဆန္ဂုိေဒါင္မ်ား၊ သေဘၤာမ်ားမွ ဆန္မ်ားကုိ ေဖာက္ယူနီႀကျခင္းျဖစ္သည္။ ည(၉)နာရီခန္႔တြင္ ကမ္းမွ ထြက္ခြာသြားေသာ (CB) သေဘၤာတြင္ မိန္းမတစ္ဦးပါလားေႀကာင္း၊ သီဆုံးလားေႀကာင္း သတင္းထြက္လာသည္။ (CB) မွ ယူေဆာင္လာေသာ ဆန္မ်ားသည္ အဆီခၽြဲကာ အလြန္စား၍ေကာင္းေႀကာင္း ေျပာဆုိနီႀကသည္။

ႀသဂုတ္လ (၁၂) ရက္နိန္႔ ညဇာဖက္တြင္ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ ဆန္ကုိ ရသည့္နီရာမ်ားမွ ေဖာက္ယူနီသူမ်ားဟိေရပိုင္၊ ဆန္ျပႆနာအား အစုိးရမွၿဖီယွင္းပီးမွ ေျပလည္မည္ဟု ယုံႀကည္ကာ ဆႏၵျပေတာင္းဆုိရန္ ႀကဳိးပမ္းနီသူမ်ားလည္းဟိသည္။

လမ္းမေတာ္ ေတာင္ရပ္ကြက္ ေက်ာင္းဆရာမ ေနအိမ္တစ္အိမ္တြင္ လူငယ္(၃၀)ေက်ာ္ ဆႏၵျပ ခ်ီတက္ရန္ စုေ၀းကာ ညဇာ(၇)နာရီတြင္ ေနအိမ္မွ စတင္ ထြက္ခြာႀကသည္။

“ဆန္ျပႆနာ ၿဖီယွင္းပီး”
“အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ရမည္”
“ရခုိင္သား ဆန္ကြဲမစား”
“ရခုိင္သား ဆန္အျပည့္အ၀ ေရာင္းခ်ပီး”

ဟူေသာ ႀကြီးေႀကာ္သံတိ ႀကီြးေႀကာ္ကာ လမ္းမႀကီးအတုိင္း စတင္ခ်ီတက္လာႀကသည္။ သူ႐ို႔ခ်ီတက္နီေသာ ေနာက္ဆုံးနီရာမွာ ျမဴနီစပယ္ ဥကၠ႒ ဦးေမာင္ေက်ာ္ဦး အိမ္သုိ႔ျဖစ္သည္။ ဦးေမာင္ေက်ာ္ဦးအိမ္သုိ႔ ခ်ီတက္နီျခင္းမွာ ဆန္ျပႆနာၿဖီယွင္းပီးနီ၍ မဟုတ္။ သူက အာဏာပုိင္မ်ားအား လူတစ္ဦးလွ်င္ တစ္ရက္ ဆန္တစ္ဗူး၊ ျပဳတ္ဆန္ႏွင့္ ဆန္ကြဲမ်ားပီးလွ်င္ရသည္ဟု တင္ျပခေသာေႀကာင့္ျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ားသည္ သူ၏တင္ျပခ်က္မ်ားအား ခံျပင္းကာ သူ႔ဆီသုိ႔ ခ်ီတက္နီျခင္းျဖစ္သည္။

အိမ္႐ွိအေရာက္တြင္ ဆႏၵျပသူမ်ား စုစုေပါင္း (၂၀၀)ခန္႔ဟိဖို႔လို႔ ခန္႔မွန္းရပါသည္။ သူ႐ို႕သည္ ဦးေမာင္ေက်ာ္ဦး နီအိမ္အား အုတ္ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္္ႀကသည္။ ယင္းပိုင္ ပစ္နီစဥ္ လက္နက္အျပည့္အစုံႏွင့္ စစ္သားမ်ားလုိက္ပါလာေသာ စစ္ကား(၂)စီး ေရာက္လာျပီး စစ္ကားမ်ားႏွင့္အတူ တုိင္းမွဴး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေစာျဖဴ လည္း လုိက္ပါလာသည္။ အုိးတန္းရပ္ကြက္ႏွင့္ ရူပရြာခြဆုံမွ ဆႏၵျပလူငယ္မ်ားက စစ္ကားႏွစ္စီးအား၀ုိင္းလုိက္ႀကသည္။ ဗုိလ္မွဴးေစာျဖဴသည္ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားေခၚကာ ဆန္ျပႆနာကုိ သူျဖီယွင္းပီးမည္ဟု ကတိပီးျပီး ဆႏၵုျပသူမ်ားအား လူစုခြဲျပီး အိပ္ျပန္ရန္ ေျပာႀကားခသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားကလည္း ဆန္ျပႆနာျဖီယွင္းပီးမည္ ဟုဆုိေသာ ကတိစကားအား ယုံႀကည္ကာ အသီးသီးျပန္လားခႀကသည္။ အခ်ိန္ကား ညဥ္႔ (၁၀) နာရီခန္႔ဟိသည္။

“ဆန္ျပႆနာ ၿဖီယွင္းပီး”
“အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ရမည္”
“ရခုိင္သား ဆန္ကြဲမစား”
“ရခုိင္သား ဆန္အျပည့္အ၀ ေရာင္းခ်ပီး”

သီြးစြန္းေသာ ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္

ႀသဂုတ္လ (၁၃) ရက္နိ႔တြင္ စစ္ေတြတစ္ျမဳိ႕လုံးမွာလႈပ္လႈပ္ရြရြ ျဖစ္လ်က္ဟိနီျပီး အယင္တရက္ကထက္ ပုိမုိထူးျခားလ်က္ဟိနီသည္။ ယင္းနိ႔တြင္ စစ္တြျမဳိ႔၌ ဇာပံု ဇာနည္းၿဖစ္လာဖို႔ဆုိသည္ကုိ မည္သူတစ္ဦး တေယာက္ကမွ် မခန္႔မွန္းႏုိင္။ ျပည္သူလူထု တစ္ရပ္လုံး၏ မေၾကနပ္သံမ်ား၊ ေတာက္ေခါက္သံမ်ား၊ ငုိျငီးသံမ်ားက နီရာအနွံ႕ ႀကားနီရသည္။ သူ႐ို႕၏ မ်က္ႏွာမ်ားတြင္ မသာမယာျဖင့္ တစ္စုံတစ္ခုကုိ စုိးရိမ္ေႀကာင့္ႀကနီဟန္ဟိသည္။

ဘုရားႀကီး ရင္ျပင္တြင္ စစ္ေတြတစ္ျမဳိ႔လုံး ဆႏၵျပခ်ီတက္ပြဲ ျပဳလုပ္ရန္လွ်ဳိ႕၀ွက္ႀကံစည္ထားေသာ ေက်ာင္သား (၁၂) ေယာက္ခန္႔ ေရာက္လာႀကသည္။ ထုိအထဲမွ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးက သူအက်ၤီအတြင္းမွ ပိတ္ဖ်င္စတစ္ခုကုိ ဆြဲထုတ္လုိက္သည္။ ထုိ႔ေနာက္ ၀ါးလုံးႏွစ္လုံးတြင္ အေသအခ်ာ ခ်ဳိင္ေႏွာင္လုိက္သည္။ ထုိပိတ္ဖ်င္စတြင္ ေရးထားေသာ စာသားမ်ားကား --
“ဆန္ျပႆနာ ၿဖီယွင္းပါ …. ရခုိင္အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ရမည္”
ဟု ေရးသားထားသည္။

ေက်ာင္းသားႏွစ္ဦးသည္ ပိတ္ဖ်င္စအား ၀ါးလုံးႏွစ္လုံးတြင္ ခ်ဳိင္ေႏွာင္လုိက္ျပီး ၀ကၤပါကြင္းဟိ ပိေတာက္ပင္ႀကားတြင္ ေထာင္ထားလုိက္သည္။ ဆႏၵျပပြဲအတြက္ လူစုနီျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ လမ္းမေတာ္ေတာင္ဖက္မွ အသုဘပို႔ေဆာင္လာႀကရာ လုိက္ပါလာသူမ်ားသည္ ထုိပိတ္စအားျမင္ရာ သုႆန္သုိ႔ မလားေရာက္ဘဲ စုေ၀းရာနီရာတြင္ ဆင္းက်န္ခၾကသည္။

အသုဘပုိ႔ေဆာင္ေသာ ကားတန္းတြင္ လူမပါသေလာက္ ျဖစ္လားသည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ တျဖည္းျဖည္းစုေ၀းလာႀကရာ စတင္ဆႏၵျပႏုိင္ေရ လူအင္အားဟိလာသည္။ “ဆန္ျပႆနာ ၿဖီယွင္းပါ။ ရခုိင္အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ရမည္” ဟု ေရးသားထားေသာ ပိတ္ဖ်င္သည္ ဆႏၵျပပြဲ၏ တစ္ခုတည္းေသာ ဆုိင္းဘုတ္ႀကီးလည္း ျဖစ္လားသည္။ ထုိပတ္စအား အ၀ီးကပင္ ထင္ရွားစြာ ျမင္နီရသည္။ နိန္႔ခင္း(၁) နာရီခန္႔တြင္ စတင္ခ်ီတက္ထြက္ခြာရန္ ပ်င္ဆင္ျခင္းအျဖစ္ ဆႏၵျပပြဲအား ဦးေဆာင္သူတစ္ဦးသည္

“ႏွာေခါင္းပုိင္း ေန၀င္းအစုိးရ …. အလုိမဟိ”
“မဆလအစုိးရ ….. အလုိမဟိ”
“ ဆန္ျပႆနာ …. ၿဖီယွင္းပါ”
“ ရခုိင့္အေရးေတာ္ပုံ … ေအာင္ရမည္”
“ႏွာေခါင္းပုိင္း ေန၀င္းအစုိးရ …. အလုိဟိ”
“မဆလအစုိးရ ….. အလုိမဟိ”
“ ဆန္ျပႆနာ …. ၿဖီယွင္းပါ”
“ ရခုိင့္အေရးေတာ္ပုံ … ေအာင္ရမည္” ႀကီြးေႀကာ္သံကုိ စ၍ တုိင္ပီးလုိက္သည္။

ဆႏၵျပသူမ်ားသည္ ဘုရားႀကီးရွိ ၀ကၤဘာကြင္းမွ စတင္ထြက္ခြာလာရာ ေဒး၀န္းရြာလမ္း၊ ဟသၤာကန္ရွိ၊ ေဘာက္သီးစုလမ္း ထုိမွတဆင့္ မင္းဘာႀကီးလမ္း၊ ဘုတ္ဆိပ္၊ စက္ရုံလမ္းအတုိင္း ခ်ီတက္လာခႀကသည္။ လမ္းတေလွ်ာက္ လုိက္ပါလာသူမ်ားေႀကာင့္ ဆႏၵျပသူအင္အားသည္ တျဖည္းျဖည္း တုိးပြားလာခသည္။ ထုိကဲ႔သုိ႔ ခ်ီတက္လာခႀကရာတြင္ လမ္းမေတာ္ေတာင္ရပ္ကြက္ဟိ ဦးစံထြန္း (ေခၚ) ဦးလူျဖဴ အိမ္ရွိအေရာက္တြင္ ဗုိလ္မွဴး ေစာျဖဴ ေရာက္လာျပီး ဆက္လက္ဆႏၵမျပရန္ ဟန္႔တားသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားကလည္း “ဆန္ကုိ ေရာင္းခ်ပီးပါ။ ေရာင္းပီးေက အခု လူစုခြဲဖို႔္” ဟု ေတာင္းဆုိႀကသည္။ ယေကေလ့ ဦးေစာျဖဴမွာ တစုံတရာ ျပန္လည္ေျဖႀကားျခင္းမဟိဘဲ လာရာလမ္းအတုိင္း ျပန္လည္ဆုတ္ခြာလားခသည္။ ဆႏၵျပသူမ်ားကလည္း ေရွ႕ဆက္ျပီး ႀကြီးေႀကာ္သံမ်ား ေအာ္ဟစ္ကာ ဆက္လက္ခ်ီတက္ႀကသည္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ လက္ခုပ္မ်ားတီးကာ အားပီးေထာက္ခံနီႀကေသာ ျမဳိ႕သူ၊ ျမိဳ႕သားမ်ား ကုိ တိြ႔ရသည္။ ျမိဳ႕မအမွတ္ (၁) ရဲစခန္းတြင္ ရဲမ်ား ပတ္ပတ္လည္ လုံျခဳံေရးယူထားႀကသည္။ သုိ႔ေသာ္ဆႏၵျပေနသူမ်ားအား အေႏွာင့္အယွက္ လုံး၀ မပီးဘဲ ေအအတုိင္းလက္ပုိက္ရပ္ႀကည့္နီႀကျခင္း ျဖစ္သည္။

လမ္းမႀကီးအတုိင္းခ်ီတက္လာႀကရာ စစ္ေတြျပည္သူ႕ဆီးရုံႀကီးသုိ႔ ေရာက္လာသည္။ ထုိမွ ႀတိဂံခြဆုံ ျပည္ေတာ္သာ မူလတန္းေက်ာင္းရွိမွ ျဖတ္ကာ စစ္ေတြအက်ဥ္းေထာင္ဗူး၀တည့္တည့္ လမ္းအတုိင္း ခ်ီတက္လာႀကသည္။ လမ္းတေလွ်ာက္အားပီးနီသူမ်ားသည္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ေသာက္ရီမ်ား တုိက္ကာ ဆႏၵျပပြဲအား ေထာက္ခံအားပီးႀကသည္။ ျပည္သူတစ္ရပ္လုံး၏ လုိလားခ်က္ကုိ ေတာင္းဆုိဆႏၵျပပြဲ ျဖစ္ေသာေႀကာင့္ တစ္ျမိဳ႔လုံးအားပီးႀကသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အေနာက္စံျပ (၇) ဌာနလမ္းအတုိင္း ေထာင္အေနာက္ဘက္ ဗုိလ္ႀကီး ဖုိးသာရြာလမ္းအတုိင္း ဘုမလက္ဘက္ရည္ဆုိင္ (အခု ေလာကနႏၵာခြဆုံ)၊ ေဘာလုံးကြင္းလမ္းအတုိင္း လီယာဥ္ကြင္းမွ ခ်ီတက္လာရာ မီးစက္ႀကီးခြဆုံ နာဇီရြာ (လက္ရွိ စက္ရုံစု) ကုန္းတန္းလမ္းသို႔ ေရာက္လာႀကသည္။ နာဇီရြာမွ မြတ္စလင္မ်ားသည္လည္း ဆႏၵျပခ်ီတက္ရာတြင္ ပါ၀င္လာႀကသည္။ ဆႏၵျပခ်ီတက္ပြဲသည္ လူလႈိင္းမ်ား လိမ့္ဆင္းလာသည္အလား မ်က္စိတဆုံး လွမ္းျမင္နီရျပီး လူအင္အားသည္ သိန္းေက်ာ္ခန္႔ဟိဖို႔လို႔ ခန္႔မွန္ရသည္။ လူတုိင္း အသက္ဆက္လက္ရွင္သန္ေရးအတြက္ ဆန္ရဟိေရးသည္ အဓိကျဖစ္ေသာေႀကာင့္ ထိုကဲ႔သုိ႔ ျပည္သူအေျမာက္အျမား ပါ၀င္ခႀကျခင္းျဖစ္သည္။ ႀကီြးေႀကာ္သံကား ေျပာင္းလဲျခင္းမဟိ။

ထုိကဲ႔သုိ႔ခ်ီတက္လာႀကရာ မႀကာမီ စက္ရုံစုလမ္းႏွင့္ ကသဲရြာလမ္းထိပ္တြင္ “ျမ” ဆန္စက္ရွိသုိ႔ ေရာက္လာႀကသည္။ ဆႏၵျပခ်ီတက္လာသူမ်ားသည္ ထုိနီရာအေရာက္တြင္ ရွိဆက္မတုိးႏုိင္ဘဲ ရပ္တန္႔လားခသည္။ အေၾကာင္းက- ဆန္စက္႐ွိ၌ သံဆူးႀကဳိးမ်ားျဖင့္ ကာဆီးထားေသာေႀကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ဆန္စက္လက္ယာဘက္တြင္ (TE) ဟီးႏုိးကားႀကီး (၆)စီးရပ္လ်က္ဟိျပီး ျမဆန္စက္ျခံ၀င္း၏လမ္းညာဖက္တြင္ စစ္သားမ်ားသည္ ရပ္၍နီရာယူထားႀကသည္။ စစ္သားမ်ားလက္ထဲတြင္ (G-3) ေမာင္းျပန္ေသနတ္မ်ား အသင့္ကုိင္ေဆာင္ထားႀကသည္။ ျမဆန္စက္အနီး ဟူေမရာဆန္စက္ျခံ၀င္းတစ္ခုလုံးတြင္လည္း ေသနတ္ေမာင္းတင္ထားျပီး လုံျခဳံမွဳခလုတ္ကုိ ပိတ္ထားကာ သတိႀကီးစြာ ရပ္ေစာင့္နီသူ စစ္သားမ်ားကုိလည္း တြိ႔ျမင္နီရသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဆႏၵျပသူမ်ားကား ေႀကာက္ရြံ႕တုန္လွဳပ္ ေနာက္ဆုတ္ျခင္းကား လုံး၀မဟိ။ ယေကေလ့ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ရွိဆက္တုိး၍ မရေအာင္ ကာဆီးထားေသာ အရာကားသံဆူးႀကဳိးမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ သံဆူးႀကဳိး၏ တစ္ဘက္တြင္ လက္နက္အသင့္ကုိင္ထားေသာ စစ္သားမ်ားဟိနီျပီး အျခားတစ္ဘက္တြင္ လက္နက္မဲ႔ျပည္သူမ်ား၊ တမင္းငတ္၍ သီရဖို႔ျပည္သူမ်ား၊ တနည္းအားျဖင့္ဆုိေသာ္ ဗမာစစ္အာဏာသွ်င္ ေန၀င္းအလုိက် အမိန္႔နာခံနီရေသာ ျပည္သူ႔သားသမီး စစ္သားမ်ားႏွင့္ ငတ္၍သီရဖို႔အစား တုိက္ပြဲ၀င္၍ သီရဖို႔လို႔ ဆုံးျဖတ္ထားေသာ ျပည္သူမ်ား၊ ဇာသူက အႏုိင္ရမည္နည္းဆုိသည္ကုိ တေယာက္လည္း မေျပာႏုိင္။ အာဏာသွ်င္ႏွင့္ ျပည္သူ ထိပ္တုိက္တိြ႔မွဳ ေနာက္ဆုံးအဆင့္သုိ႔ ေရာက္နီဗ်ာယ္။

ထုိအခ်ိန္တြင္ ဗုိလ္မွဴးေစာျဖဴသည္ ေနာက္ထပ္တဖန္ ေရာက္လာျပီး ဆႏၵျပလူအုပ္ထဲမွ တစ္ဦးထြက္လာပါဟု ေခၚယူလုိက္သည္။ ရွိဆုံးတန္းမွ တစ္ဦးထြက္လားျပီး ဗုိလ္မွဴးေစာျဖဴဘားသုိ႔ လားခသည္။ ဗုိလ္မွဴးေစာျဖဴသည္ ထုိသူအား စာရြက္တစ္ရြက္ ပီးအပ္လုိက္သည္။ ထုိသူသည္ ဗုိလ္မွူးေစာျဖဴ ပီးလုိက္ေသာ စာအားယူလာကာ တံတားအုတ္ခုံထက္မွ ရပ္၍ ဖတ္ရန္ပ်င္လုိက္သည္။ ထုိအခုိက္အတန္႔တြင္ ရွိဆုံးတန္းမွ ေရာက္နီသူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးက ထုိစာသည္ အမိန္႔စာျဖစ္ေႀကာင္း၊ မဖတ္ရန္ေျပာေကလည္း ေနာက္က်လားခပါဗ်ာယ္။ စာရြတ္ဖတ္ျပနီသူသည္ စကား အ အ,ျဖင့္ “(၁၉/ရ) ႀသဂုတ္လ (၁၃) ၇က္၊ ဤ နိ႔မွစ၍ ပုဒ္ ပုဒ္မ တစ္ တစ္ တစ္ရာ့ ေလး ေလး ဆယ္ေလးကုိ ထုတ္ျပန္လုိက္သည္….” ဟု ဖတ္ျပလုိက္သည္။

ပုဒ္မ (၁၄၄) အရ ညမထြက္ရ၊ လူ(၅)ဦးထက္ ပုိျပီး လူမစုရ ႐ို႕ျဖစ္သည္။ ထုိအမိန္႔စာအား ဖတ္ျပနီစဥ္မွာပင္ ဆႏၵျပလူအုပ္သည္ တျဖည္းျဖည္း ပိ၍ပိ၍ သိပ္သည္းလာနီသည္။ ထုိအခါ ဗုိလ္မွဴးေစာျဖဴက -
“ရဲေဘာ္တုိ႔၊ ရဲေဘာ္တုိ႔ ေတာင္းဆုိေသာ ဆန္ဗူး (၆၀) ကုိေပးမယ္၊ ဟုိလမ္းမွ ေအးေအး ဆႏၵျပသြားႀကပါ။ ဤလမ္းကုိ မေက်ာ္ပါႏွင့္” ဟုေျပာနီစဥ္ လူအုပ္က တရိြ႕ရိြ႕တုိးလာျပီး ငပိသိပ္ ငါးခ်ဥ္သိပ္ သကဲ့သို႔ သိပ္သည္းလာခသည္။ စစ္သားမ်ားက ကာဆီးထားေသာ သံဆူးႀကဳိးမ်ားကုိ ဘယ္ညာ တစ္ခုစီခြဲ၍ ဖယ္ယွားလုိက္ႀကသည္။ “ပုဒ္မ (၁၄၄) ကုိရုတ္သိမ္းလုိက္ျပီ” ဆုိေသာ အမိန္႔ကုိလည္း မႀကားလုိက္ရ။ သံဆူးႀကဳိးမ်ားကုိ ဖယ္ယွားလုိက္ေသာေႀကာင့္ အကန္႔အသတ္မဟိ စည္းလြတ္ကမ္းလြတ္ျဖစ္လားျပီး လူအုပ္သည္ ျပီးတက္လားေရပိုင္ျဖစ္လားခသည္။

ထုိအခ်ိန္တြင္ စစ္တပ္မွ စည္း(၃)တန္ သတ္မွတ္ထားေသာ နီရာအမွတ္အသားကုိ မေရာက္ခင္မွာပင္ ေသနတ္သံသည္ မုိးယံသုိ႔ လွ်ံတက္လားခသည္။ ထုိ႔ေနာက္ အဆက္မျပတ္ ထြက္ေပၚလာေသာ ေသနတ္သံ။ ဆႏၵျပသူမ်ားထဲတြင္ က်ီဆန္ထိမွန္၍ လဲက်သူ လဲက်၊ ကစဥ္႔ကလ်ား ထြက္ျပီးသူ ျပီးျဖင့္ အေျခအေနတရပ္လုံးသည္ ရုတ္ခ်င္းေျပာင္းလဲလားခသည္။ အူအပြတ္လုိက္ ထြက္နီသည္ကုိ လက္ႏွင့္ဖုံးအုပ္ကာ ေ၀ဒနာ ခံစားနီရသူမ်ား၊ မ်က္လုံးမွိတ္တုတ္ မွိတ္တုတ္ျဖင့္ ပက္လက္လန္နီသူမ်ား ျမီႀကီးထက္တြင္ ၀ပ္နီရာမွ ကုန္းရုန္းျပီးသူမ်ားကုိ တြိ႔ရသည္။

ထြက္ျပီးသူမ်ားသည္ ဆန္စက္အနီးမွ စီးဆင္းလ်က္ဟိေသာ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းကုိျဖတ္၍ ကမ္းတဖက္သုိ႔ ထြက္ျပီးရန္ ရီထဲသုိ႔ ခုန္ဆင္းႀကသည္။ ထုိသုိ႔လြတ္ေျမာက္ရန္အတြက္ ထြက္ျပီးနီသူမ်ားကုိပင္ စစ္သားမ်ားသည္ အလြတ္လုံး၀မပီး။ တံတားအနီး အုတ္ခုံထကနီ၍ ေခ်ာင္းရီတြင္ ကူးခတ္နီသူမ်ားအား စိတ္ဟိ လက္ဟိ ပစ္ခတ္နီႀကသည္။ လူမ်ားအား တိရိစၧာန္မ်ားသဖြယ္ ပစ္သတ္နီႀကသည္။ ဆတ္ရုိးက်ေခ်ာင္းရီသည္ သီြးမ်ားရဲရဲျဖင့္ သီြးေခ်ာင္းျဖစ္လားခသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္႐ို႕၏ ဥပုသ္နိ႔

(၁၉၆၃) ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္နိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္႐ို႕ အထြတ္အျမတ္ထားရာ ဥပုသ္နိ႔ုျဖစ္သည္။ သက္ႀကီးရြယ္အုိမ်ားသည္ ဆန္ယွားပါးမွဳ၏ ဒုကၡမ်ားကုိ ျပယ္ေပ်ာက္စီရန္အတြက္၊ သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ ကင္း၀ီးစီရန္ ဗုဒၶ၏တရားေတာ္အား နာႀကားရန္အတြက္ အတုလမာရဇိန္ ျပည္လုံးခ်မ္းသာ ဘုရားႀကီးတြင္ ေရာက္ဟိနီႀကသည္။ ဝါၾကီး၊ ဝါၾကီးမတိသည္ ဥပုသ္ေဆာက္တည္ကာ တရားေတာ္အားနာႀကား၍ မျပီးဆုံးမီ ႀကားလုိက္ရေရ ေသနတ္သံေႀကာင့္ ရုတ္တရက္ လန္႔လားႀကသည္။

အႏၲရာယ္တစ္ခုခု က်ေရာကနီဗ်ာယ္ဟု သိကာ စုိးရိမ္စိတ္မ်ားျဖင့္ အခင္းျဖစ္ပြားရာနီရာသုိ႔ျပီးလားၾကသည္။ မိမိသား/သမီးမ်ား အသတ္ခံနီရသလား၊ ဒုကၡေရာက္နီသလား ဆုိသည့္စုိးရိမ္စိတ္ျဖင့္ ျပီးလားႀကျခင္းျဖစ္သည္။ ေရာက္လားခ်ိန္တြင္ကား လူအမ်ား အစုလုိက္ အျပဳံလုိက္ သီဆုံးနီဗ်ာယ္။ မသီဆုံးသူမ်ား၏ ျငီးျငဴသံမ်ားလည္း ႀကားနီႀကရသည္။ ယေကေလ့ရွိမတုိးရဲႀကပါ။

ရုတ္တရက္ျမင္လုိက္ရေသာ ျမင္ကြင္းေႀကာင္း မွင္သက္သက္ျဖစ္လားသူမ်ား၊ သတိလစ္လားသူမ်ား၊ ငိုႀကီြးနီသူမ်ား၊ တခါလည္း မျမင္ဖူးေသာ ျမင္ကြင္း လည္းျဖစ္သည္။

ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္နိ႔ အျဖစ္အပ်က္သည္ အျခားျမဳိ႔နယ္မ်ားသုိ႔ ခ်က္ခ်င္းျပန္႔ႏွံ႔လားျခင္း မဟိ။ တစ္ျမဳိ႕ႏွင့္ တစ္ျမဳိ႕ ဆက္သြယ္ရန္ဖုံးလုိင္းလည္း မဟိ။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးလည္း ေကာင္းမြန္ျခင္း မဟိေသာေႀကာင့္ စစ္ေတြျမိဳ႔ အစုလုိက္ အျပဳံလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈသတင္းသည္ ခ်က္ခ်င္းမၿပန္႔ႏွံ႕ႏုိင္ခ။

သို႔ေသာ္ ႀသဂုတ္ (၁၄) ရက္နိ႔တြင္ အျခားျမိဳ႕မ်ားသုိ႔ စတင္ၿပန္႔ႏွံလားခသည္။ အာဏာပုိင္မ်ားက စစ္ေတြဆန္ျပႆနာေႀကာင့္ လူ (၂၄) ဦးသာ သီဆုံးခသည္ဟု ေျပာႀကားချပီး စစ္ေတြဆန္ျပႆနာသည္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ လွဳံ႕ေဆာ္သီြး ထုိးမွဳေႀကာင့္ ျဖစ္ရေႀကာင္း ေျပာႀကားခသည္။ စစ္ေတြ ဆန္ျပႆနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပီကင္းအသံလႊင့္ဌာန တစ္ခုကသာ ထုတ္လႊင့္လားခသည္။

ဗမာအစုိးရမွ လူ (၂၄) ဦးေသဆုံးခသည္ဟု ေျပာႀကားခေကလည္း ရခုိင္ျပည္သူတစ္ရပက္လုံးက ဆန္ျပႆနာျဖစ္ပြားသည့္ ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္နိ႔တြင္ အိမ္ကထြက္လားျပီး လုံး၀ရွာမတိြ႔ေသာ ျပည္သူ အေျမာက္အျမား ဟိသည္။ ထုိသူမ်ားသည္ ဇာအရပ္သုိ႔ ထြက္လားပါသနည္း။

အရွင္လတ္လတ္ ငရဲျပည္ပုိ႔ျခင္း

ပစ္သတ္မွုေႀကာင့္ ပြဲခ်င္းျပီး သီဆုံးသူမ်ားဟိေရပိုင္ အရွင္လတ္လတ္ ျမီျမဳပ္ခံရသူမ်ားလည္းဟိပါသည္။ အခင္းျဖစ္ပြားရာနီရာတြင္ ပြဲခ်င္းျပီးသီဆုံးသူမ်ား၊ မသီပဲ ေ၀ဒနာ ျပင္းထန္စြာ ခံစားနီရသူမ်ား၊ ျခီေထာက္၊ လက္႐ို႕တြင္ က်ီဆန္ထိမွန္၍ မျပီးႏုိင္သူမ်ားသည္ စုျပဳံက်န္ခသည္။ ထုိသူမ်ားအား စစ္တပ္မွ ကားမ်ားျဖင့္ သိမ္းက်ဳံးတင္ေဆာင္ကာ တစ္နီရာတည္းတြင္ က်င္းတူး၍ ျမီျမွဳပ္သျဂဳိလ္ခၾကသည္။

ဗမာအစုိးရသည္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ပစ္သတ္ျခင္း ၊အရွင္လတ္လတ္ ျမီျမွဳပ္ႏွံျခင္းျဖင့္ မာန္မေျပႏုိင္ဘဲ အသက္ရွင္က်န္ရစ္ခသူမ်ားအား လုိက္လံဖမ္းဆီးခသည္။ ဆႏၵျပပြဲတြင္ ပါ၀င္ခသူမ်ားလည္း အဖမ္းမခံဘဲ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ထြက္ျပီးတိမ္းေယွာင္ခႀကသည္။ ဖမ္းဆီးခံရသူမ်ားမွာ စစ္ေတြျမိဳ႕ လမ္းသစ္ရပ္ကြက္မွ ဦးလုံးေမာင္ႏွင့္ ေဘာက္သီးစု ရပ္ကြက္မွ ဦးစံသာေက်ာ္႐ို႕ျဖစ္သည္။ ဗမာစစ္အစုိးရသည္ ရခုိင္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ ေတာ္လွန္လုိစိတ္အား အျမစ္ျပတ္ေခ်မွဳန္းရန္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးအား နမူနာအနီျဖင့္ ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္စက္ခသည္။

သူ႐ို႕ႏွစ္ဦးအား ဖမ္းဆီးကာ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ရူးသြပ္စီေသာဆီးထုိးပီးျပီး ျပန္လႊတ္ပီးခသည္။ သူ႐ုိ႔ႏွစ္ဦးရူးသြပ္နီပုံအား ရခုိင္အမ်ဳိးသားမ်ားတိြ႔ျမင္ကာ ဗမာစစ္အစုိးရအား မေတာ္လွန္ဝံ့ေအာင္၊ ေတာ္လွန္ အံတုလွ်င္ သူ႐ို႕ပိုင္ ျဖစ္ဖို႔ဆုိျပီး ရက္ရက္စက္စက္လုပ္ျပခသည္။ စစ္အာဏာသွ်င္၏ သရုပ္အား ပီျပင္စြာ ဖြင့္ဟျပချခင္းျဖစ္သည္။

သတ္ျဖတ္မွဳေနာက္ပုိင္း

စစ္ေတြျမိဳ႔တစ္ျမဳိ႕လုံးသည္ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္လွ်က္ဟိသည္။ ဤကဲ႔သုိ႔ တိတ္ဆိတ္မွဳမ်ားက ျမဳိ႕သူ၊ ျမဳိ႕သားမ်ားအား ေခ်ာက္ခ်ားစရာ၊ ေဒါသထြက္စရာ၊ မေၾကနပ္စရာမ်ားအျဖစ္ ေဒြးေရာယွက္တင္ ျဖစ္လ်က္ဟိသည္။ ဆႏၵျပရာတြင္ ပါ၀င္ခသူမ်ားသည္ ညအိပ္ခ်ိတ္တြင္ ပစ္ခတ္သံမ်ား၊ ငုိႀကီြးသံမ်ား နားထဲႀကားရေႀကာင္း ေျပာျပႀကသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕မွာလည္း ထုိအျဖစ္အပ်က္ေႀကာင့္ တစ္ေယာက္တည္း ဂေယာင္ေခ်ာက္ခ်ား စကားေျပာနီသူမ်ားလည္း ဟိသည္။ ျမိဳ႕ထက္နီရခုိင္ အမ်ဳိးသားမ်ားမွာလည္း စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ မနီရဲႀကဘဲ ေက်းလက္မ်ားသုိ႔ ထြက္ျပီးႀကရသည္။

ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္နိ႔ အစုလုိက္ အျပဳံလုိက္ လူသတ္ပြဲေႀကာင့္ ေႀကာက္လန္႔နီသူမ်ားဟိေရပိုင္ အာဏာသွ်င္စစ္အစုိးရအား ေတာ္လွန္၊ ျဖဳတ္ခ်ရန္ လွ်ဳိ႕၀ွက္တစ္မ်ဳိး ေျဗာင္က်က်တဖုံ ႀကဳိးပမ္းနီေသာ ရခုိင္မ်ဳိးခ်စ္မ်ားလည္း ေပၚေပါက္လာခသည္။ ဗမာစစ္အစုိးရကလည္း ရခုိင္ ျပည္သူမ်ား ျငိမ္၀ပ္ပိျပားနီေအာင္ လက္ကုိင္တုတ္မ်ားျဖစ္သည္ စစ္သားမ်ားႏွင့္ ရဲမ်ားအား စစ္ေတြျမိဳ႕တြင္ နိန္႔ပါညဥ့္ပါ ပုိက္စိပ္တုိက္ ခ်ထားသည္။

ရခုိင္မ်ဳိးခ်စ္မ်ားကလည္း “ရန္သူ႔လက္နက္ ငါ႐ို႕လက္နက္” မူအား ႏွလုံးသြင္းကာ ညအခ်ိန္တြင္ စစ္သား၊ ရဲမ်ားထံမွ ေသနတ္လုယူရန္ ႀကံစည္ႀကသည္။ ေသနတ္လု၍ ေအာင္ျမင္ခသည္မ်ားဟိေရပိုင္ အဖမ္းခံရသူမ်ားလည္း ဟိခသည္။ ေသနတ္မ်ားအား ေရႊေစတီ ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းအနီးတ၀ုိက္တြင္ လုယူခကသည္။ အေရအတြက္အမ်ား မလုယူႏုိင္ခေသာ္လည္း ႀသဂုတ္လ (၁၃) ရက္ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဗမာစစ္အစုိးရအား ရခုိင္ျပည္တြင္ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ရန္ အင္အားမ်ား တုိးပြားလာစီခသည္။

စစ္အစုိးရကလည္း ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုမ်ား မေပၚေပါက္လာစီရန္ နည္းမ်ိဳးစုံသုံး ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခသည္။ ျမီေအာက္တြင္ လွဳပ္ယွားေသာ ရခုိင္ေက်ာင္းသားမ်ား၊ လူငယ္မ်ားလည္း ျမဳိ႕ထဲတြင္ ဆက္လက္ရပ္တည္ တုိက္ပြဲ၀င္ရန္ ခက္ခဲလာေသာေႀကာင့္ ေတာခုိခႀကသည္။

ႀသဂုတ္ (၁၃) အား ျပန္ပနာျခီရာေကာက္ျခင္း

ႀသဂုတ္ (၁၃) အစုလုိက္အျပဳံလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈအား မေၾကနပ္၊ ခံျပင္းကာ ျပန္လည္ စုံစမ္းသည္မ်ား၊ ျပန္လည္ ေျပာျပသည္မ်ားလည္း ဟိပါသည္။ ထုိကဲ႔သုိ႔ ေျပာျပခ်က္မ်ား၊ စုံစမ္းခ်က္မ်ားေႀကာင့္ စစ္ေတြဆန္ျပႆနာသည္ ဗမာစစ္အာဏာသွ်င္မ်ား ရည္ရြယ္ခ်က္ အၿပည့္အဝနန္႔ က်ဴးလြန္ခေႀကာင္း ေပၚလြင္ထင္ရွားလာခသည္။ ႀသဂုတ္ (၁၃) မေရာက္မီ ႀသဂုတ္ (၁၀၊ ၁၁၊ ၁၂) နိ႔မ်ားတြင္ အာဏာပုိင္မ်ားသည္ စစ္ေတြဆီးရုံအုပ္ႀကီးအား ကုတင္မ်ားအား ရွင္းလင္းထားရန္၊ ဖ်ာ၊ ႀကမ္းခင္းႏွင့္ ေခါင္းအုံးမ်ားအား လူ(၃၀၀) ခန္႔အတြက္ ျပင္ဆင္ထားရန္ အမိန္႔ပီးထားေႀကာင္း သိရပါသည္။

ခလရ (၂၀) တပ္တြင္ ေက်ာင္းဆရာမအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္နီေသာ ပါဒလိပ္ခ်ိပ္ရြာမွ ေဒၚမေစာသိန္း ( ရဲအုပ္ ဦးဒုိးလွေအာင္၏ သမီးႀကီး) ကလည္း သူမအသိမ်ားအား ေျပာျပသည္မွာ ခလရ (၂၀) တပ္တြင္ စစ္သားမ်ားသည္ ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္မတုိင္မွီ ဆႏၵျပသရုပ္ေဖာ္ျပီး ပစ္သတ္ပုံ၊ တပ္မေတာ္သားမ်ားအား သတိဟိိႀကရန္ ေလ့က်င့္ မိန္႔ႀကားနီခသည္ကုိ တြိ႔ျမင္ခရသည္ဟု ျပန္ေျပာျပခသည္။
ခလရ (၂၀) တြင္ အမႈထမ္းလ်က္ဟိေသာ စာေရးႀကီး ဦးဘသန္းသည္ ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္မတုိင္မွီ ဒုလႅဘရဟန္းဘ၀ျဖင့္ မင္းျပားျမိဳ႕နယ္ ပန္းေျမာင္းသုိ႔ ေရာက္လာစဥ္ ဆီြမ်ဳိးမ်ားအား မႀကာခင္ ဆန္းႀကယ္ေသာ ဆန္ျပႆနာျဖစ္ဖို႔၊ စစ္တပ္တြင္ စစ္သားမ်ား အထူးေလ့က်င့္နီပုံ၊ အေလာင္းေကာက္ပုံ၊ ပစ္သတ္ပုံ၊ စစ္သားမ်ားကုိ ဆႏၵျပပုံစံမ်ားလုပ္၍ လုပ္က်င့္ပီးနီေႀကာင္းအား ဆီြမ်ဳိးမ်ားအား ေျပာျပခသည္ကုိ (NUPA) မွ ဦးထြန္းရဲကလည္း ျပန္လည္အမွတ္ရနီႀကာင္း ေျပာျပသည္။

ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္နိ႔ အစုလုိက္ အျပဳံလုိက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကုိယ္တိြ႔မ်က္ျမင္ တိြိခရသူမ်ား ေျပာျပခ်က္မ်ား၊ ထုိအခ်ိန္က သက္ဆုိင္ရာဌာနမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္အမွဳထမ္းခေသာ ၀န္ထမ္းမ်ား၏ ေျပာႀကားခ်က္အရ ထုိအျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ စနစ္တက် စီမံခ်က္ခ်၍ လုပ္ခေသာ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈႀကီး တစ္ခုျဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။

ဆန္ရွားပါးမွဳသည္ တတုိင္းျပည္လုံးတြင္ ျဖစ္ပြားသည္ ဆုိေသာ္လည္း ဗမာျပည္သူမ်ား အမ်ားဆုံးနီထုိင္ရာ ရန္ကုန္ျမဳိ႕တြင္ ဆန္ယွားပါးမွဳ၊ ငတ္မြတ္မႈကား မႀကဳံခရပါ။ ရန္ကုန္ျမဳိ႕သည္ စစ္ေတြျမိဳ႕ထက္ လူဦးေရအားလညး္မ်ားျပီး ဆန္စပါးလည္း ရခုိင္ျပည္ကဲ႔သုိ႔ စုိက္ပ်ဳိးျခင္းမဟိပါ။ သုိ႔ေသာ္ တတုိင္းျပည္လုံး ဆန္ယွားပါးမွဳ ျဖစ္ေသာအခါ ရခုိင္ျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ားသည္ ငတ္၍လည္းသီ၊ ပစ္သတ္ခံရ၍လည္း သီ၊ သီျခင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သီဆုံးခရသည္။ ေန၀င္းအစုိးရသည္ ရခုိင္ျပည္သူမ်ားအား သတ္ျဖတ္ျခင္းျဖင့္ အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားအား နမူနာအျဖစ္ျပသ ျခိမ္းေျခာက္ခသည္။
ႀသဂုတ္ (၁၃) ရက္ အစုလုိက္အျပဳံလုိက္ သတ္ျဖတ္မွဳေႀကာင့္ ရခုိင္တမ်ဳိးသားလုံးသည္ ဗမာစစ္အာဏာသွ်င္ အစုိးရအား မုန္းတီးစိတ္မ်ား ျဖစ္ေပၚခသည္။

(ဂနိန္႔ရခိုင္ျပည္ဘေလာ့မွ)