ကၽြန္ေတာ္သည္ ဆရာေတာ္အသွ်င္ဉာဏိႆရ၏မိန္းခြန္းမ်ားအေပၚ ဆရာႀကီးဦးဦးသာထြန္း (ရခိုင္ျမန္မာပ႑ိတ) မွ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားအနက္ မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၁၉) ၏ ေျဖၾကားယွင္းလင္းခ်က္ကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ထုတ္၀ီေသာ ရခိုင္သဟာယအသင္း မဂၢဇင္းအမွတ္ (၃) တြင္ ရြီသားေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ယခုဆရာေတာ္၏ မိန္းျမန္းေသာ က်န္မိန္းခြန္း (၅) ခုအေပၚ ဆရာႀကီး၏ေျဖၾကားယွင္းလင္းခ်က္မ်ားကို အျပည့္အစံု ေဖာ္ျပရြီးသားလိုက္ပါသည္။

မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၂) ဗုဒၶ၏ပါဠိေတာ္အဠကထာရို႔တြင္မပါဟိဘဲ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဓည၀တီျပည္သို႔ ၾကြေရာက္ၿပီး ေက်ာက္ေတာ္ေတာင္၌တန္႔ရပ္သည္ဟု ရြီးသားေျပာဆိုၾကသည္။ ဤအေၾကာင္းကိုလည္း ယွင္းလင္းပီးပါ။
မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၃) ဗုဒၶ၏ပါဠိေတာ္အ႒ကထာစသည္ရို႔၌မပါဟိဘဲ ျမတ္စြာဘုရားသည္ စႏၵသူရိယမင္းႀကီးႏွင့္တြိဆံုၿပီး မာဟာမုနိဘုရားကိုသြန္းလုပ္ခသည္ဟု ရြီးသားေျပာဆိုၾကသည္။ ဤအေၾကာင္းကိုလည္း ေျဖယွင္းပီးပါ။

အသွ်င္ဘုရား၏မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၂) ႏွင့္ (၃) ကို တေပါင္းတည္းေျဖၾကားလိုပါသည္။ မိန္းခြန္းမ်ားမွာ တသေဘာတည္း ျဖစ္နီျခင္းေၾကာင့္ပါဘုရား။ တပည့္ေတာ္သည္ ရခိုင္ျပည္သို႔ ဗုဒၶဘာသာေရာက္လာခပံုကို နံပါတ္ (၁) မိန္းခြန္းအေပၚ အေသးစိတ္ယွင္လင္းေလွ်ာက္ထားၿပီးျဖစ္ပါသည္ဘုရား။ ေနာက္ထပ္ ေလွ်ာက္ထားပါမည္ဘုရား။ တပည့္ေတာ္ရို႔ ရခိုင္ျပည္တြင္ ယခုကိုးကြယ္နီေသာ ဗုဒၶဘာသာမွာ ေျမာက္ဦီးေခတ္ ဘုရင္မ်ား အုပ္စုိးခေသာကာလမွ ဆက္ခံယူခေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒျဖစ္ပါသည္။

ေျမာက္ဦးေခတ္မတိုင္မွီ ေလာင္းၾကက္ၿမိဳ႔ဟိခပါသည္။ ထိုၿမိဳ႔ကိုအုပ္စိုးေသာဘုရင္မ်ားမွာလည္း ဗုဒၶဘာသာမင္းမ်ားျဖစ္ပါ၍ သာသနိကအေဆာက္အဦးမ်ားစြာ တည္ထားခပါသည္။ ရဟန္းပညာဟိမ်ား ထြန္းကားခပါသည္။ ဤေလာင္းၾကက္ဘုရင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကို ေနရဥၥရာၿမိဳ႕တြင္အုပ္စိုးခေသာ ဘုရင္မ်ားမွတဆင့္ လက္ခံယူျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေနရဥၥရာျမိဳ႕တြင္ ထြန္းကားခေသာ ဗုဒၶသာသနာမွာ ပုရိန္ျမိဳ႕မွဆင္းသက္ေသာ ဗုဒၶသာသနာျဖစ္ပါသည္။ ပရိန္ျမိဳ႕တြင္အုပ္စုိးခေသာဘုရင္မ်ားသည္ ပဥၥၿမိဳ႕မွ ဗုဒၶသာသနာကို တဆင့္လက္ခံယူလာခပါသည္။ ပဥၥာျမိဳ႕ ဗုဒၶသာသနာမွာလည္း ေ၀သာလီျမိဳ႕မွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေ၀သာလီျမိဳ႕ကို စတင္တည္ေထာင္ေသာ မဟာတိုင္းစျႏၵားမင္းၾကီးသည္ မဟာမုနိဘုရားတြင္ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈျပဳလုပ္ခပါသည္။ သိမ္ေတာ္ႏွင့္ပလႅင္ေတာ္မ်ားကို အသစ္တဖန္တည္ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ား၌ တြိရပါသည္။

တပည့္ေတာ္ ရွိကေလ်ာက္ထားခသည့္အတိုင္း ထိုမင္းၾကီးကုသို္လ္ေကာင္းမႈျပဳခသည္ကို မဟာမုနိဘုရားကုန္းေတာ္ ဒုတိယအဆင့္ အရွိေတာင္ေထာင့္ ယကၡေသနာပတိပနာဒရုပ္ထုတြင္ စာရြီးထိုးခပါသည္။

အမွန္တည္ဟိခေသာျမိဳ႕

ဤကဲ့သို႕ မဟာတိုင္စျႏၵမင္းၾကီးသည္ မဟာမုနိသိမ္းေတာ္ကို အသစ္တဖန္တည္ေဆာက္သည္ဟုဆိုသျဖင့္ မဟာတိုင္းစျႏၵမင္းၾကီးမတိုင္မီွကပင္ သိမ္ေတာ္အေဟာင္းႏွင့္ မဟာမုနိရုပ္သွ်င္ေတာ္မွာ ဟိႏွင့္နီျပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္ဘုရား။ ယင္းသို႕ျဖစ္လ်င္ ေ၀သာလီေခတ္မတိုင္မီွ မည္သည့္ေခတ္ဟိခသည္ကို ၿခီရာေကာက္အတိုင္းလိုက္ပါလွ်င္ ဓည၀တီျမိဳ႕ေတာ္မွာ စိတ္ကူးယဥ္ျပီးရြီးခေသာ ျမိဳ႕ေတာ္မဟုတ္ေၾကာင္း လီယာဥ္မွရိုက္ကူးထားေသာ ဓါတ္ပံုကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ သိႏိုင္ပါသည္။ အမွန္တကယ္ဟိခေသာ ျမိဳ႕ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္တြင္းျပည္ပသမိုင္းပညာသွ်င္မ်ားက ယံုၾကည္လက္ခံပါသည္ဘုရား။

သပၸဒါနပကာရနက်မ္းမွာဟိ

တပည့္ေတာရို႕၏သမိုင္းမ်ားတြင္လည္း တတိယဓည၀တီျမိဳ႕ေတာ္ကို စႏၵသူရိယမင္းတည္ေၾကာင္း ဖတ္ရပါသည္။ ဤစႏၵသူရိယဘုရင္ ဓည၀တီ၌ အုပ္စိုးစဥ္ကာလမွာ ျမတ္စြာဘုရားသွ်င္ အေနာက္မဇၩိမေဒသ၌ ဟိနီခ်ိန္ျဖစ္ပါသည္။ တပည့္ေတာ္လက္ထဲတြင္ဟိနီေသာ သပၸဒါနပကာရနက်မ္းတြင္ စႏၵသူရိယမင္းလက္ထက္ ဘုရားသွ်င္ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ဓည၀တီသို႕ၾကြေရာက္ျပီး မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ကိုသြန္းေၾကာင္း အေသးစိတ္ ရြီးထားပါသည္။

ေက်ာက္စာက သက္သီခံ

၎ျပင္ ေတာင္ေပါက္ၾကီးေက်ာက္စာကလည္း သက္သီခံနီပါသည္ဘုရား။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ စႏၵသူရိယမင္းအား ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ႏွင့္ ရုပ္တုဆင္းတုေတာ္မ်ားကို တည္ထားကိုးကြယ္ျခင္းျဖင့္ရအပ္ေသာ အက်ိဳးတရားမ်ားကို သတၱဳဗိမၺပူဇနိယနိေသသသုတၱန္ျဖင့္ေဟာၾကားခပါသည္။ ဤသုတၱန္မူရင္းစာပီလည္း ဟိပါသည္ အသွ်င္ဘုရား။

ဂုဏ္ျပဳထားသည့္ရုပ္တု

စႏၵသူရိယမင္းအား ျမတ္စြာဘုရား ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကိုေဟာၾကားနီဟန္ ထုလုပ္ထားေသာ ေက်ာက္ျပားတခ်ပ္ကိုလည္း တြိရပါသည္။ ေ၀သာလီမဟာတိုင္း၊ စျႏၵမင္းၾကီးက စႏၵသူရိယမင္းအား ဂုဏ္ျပဳထုလုပ္ထားေသာ ရုပ္တုျဖစ္ဟန္တူပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသွ်င္သည္ ရခိုင္ျပည္ဓည၀တီကို ၾကြေရာက္စဥ္က ေသလာဂီရိေတာင္ေပၚ၌ရပ္တန္႕ျပီး ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ပီးေၾကာင္း သပၸဒါနပကာရနက်မ္းတြင္ အေသအခ်ာေဖာ္ျပထားပါသည္။ ခ်စ္သားအာနႏၵာ၊ ငါသည္ ဘုရားျဖစ္ရန္အတြက္ ဆယ္ပါးေသာပါရမီေတာ္ႏွင့္ သံုးဆယ္ေသာပါရီေတာ္ငယ္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းခရေသာကာလ၌ ဤဓည၀တီျပည္တြင္ အလီလီလူအျဖစ္က်င္လည္ဖူးခသည္။ ယခုငါရပ္တန္႕နီေသာ ေသလာဂီရိေတာင္၏အနီးပတ္၀န္းက်င္တြင္ ပန္းပြတ္သမားအျဖစ္ႏွင့္ ငါနီထိုင္ခသည္။ ငါဘုရား ပရိဗၺာန္စံလြန္ၿပီး ေနာက္ကလ၌ ငါ၏ေၾကာရိုးေတာ္ဓာတ္ကို ဌာပနာ၍ ေစတီတည္လတၱံ႔။ ေၾကာရိုးေတာ္ဓာတ္ေစတီ တြင္လတၱံဟု ဗ်ာဒိတ္ပီးခပါသည္။ ထိုဓာတ္ေတာ္ကို ေနာက္ကာလတြင္ ေက်ာက္ေတာ္ဓာတ္ေစတီဟု ေခၚတြင္ပါသည္။ ထိုနာမည္ကို အစြဲျပဳ၍ ျမစ္တဖက္ဟိျမိဳ႔ကိုလည္း ေက်ာက္ေတာ္ျမိဳ႔ဟု ေခၚတြင္ပါသည္။

ရုပ္ရွင္ေတာ္သြန္းေၾကာင္းယံုၾကည္

ဤကဲ့သို႔ ဘုရားဗ်ာဒိတ္၀င္ ဓာတ္ေတာ္ေစတီ (၂၄၈) ဆူဟိပါသည္။ ဤဓာတ္ေတာ္ေစတီမ်ားကို ေ၀သာလီျပည္သွ်င္ မဟာတိုင္းစျႏၵမင္းႀကီးသည္ ျပန္လည္ျပဳပ်င္ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းအရ သိရပါသည္။ ဤအေၾကာင္းကိုေထာက္၍လည္း ထိုဓာတ္ေတာ္ေစတီမ်ားမွာ ေ၀သာလီေခတ္မတိုင္မီွကပင္ ဟိႏွင့့္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိႏိုင္ပါသည္။ ရခိုင္သမိုင္းစာပီႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ရုပ္၀တၱဳသက္သီျဖင့္လည္းေကာင္း ကိုက္ညီနီပါ၍ စႏၵသူရိယမင္းလက္ထက္ ျမတ္စြာဘုရားသွ်င္ ဓည၀တီသို႔ၾကြေရာက္ၿပီး မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ကို သြန္းလုပ္ေၾကာင္း ယံုၾကည္ပါသည္ဘုရား။

မႏၱေလးမဟာမုနိ ဇာကရ

ေနာက္တခ်က္က ဆရာေတာ္ရို႔မႏၱေလးၿမိဳ႔တြင္ဟိနီေသာ မဟာမုနိဘုရားကို ဇာကရယူခပါေရလဲဘုရား။ ဤမဟာမုနိဘုရားကို ဘိုးေတာ္ဘုရား၏သားေတာ္ၾကီးဥပရာဇာသည္ ရခိုင္ျပည္ကပင့္ယူခစြာ မဟုတ္ပါလားဘုရား။ ဤဘုရားႀကီးသမိုင္းမွာလည္း ရခိုင္ျပည္ဓည၀တီျပည္သွ်င္ စႏၵသူရိယမင္းသြန္းလုပ္ေၾကာင္း ရြီးထားပါသည္ဘုရား။ သမိုင္းအေစာင္ေစာင္၌လည္း မဟာမုနိဘာရားကို စႏၵသူရိယမင္းသြန္းလုပ္ေၾကာင္း တညီတညြတ္တည္းေဖာ္ျပထားပါသည္ဘုရား။ ယင္းျမတ္စြာဘုရား ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ရခိုင္ျပည္သို႔ၾကြေရာက္၍ ေသလာဂီရိေတာင္ေပၚ၌တေထာက္ရပ္တန့္ၿပီး စႏၵသူရိယမင္းေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ နန္းေတာ္သို႔ၾကြေရာက္သီတင္းသံုးၿပီး မဟာမုနိရုပ္ရွင္ေတာ္ကို သြန္းလုပ္သည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း ေျဖၾကားလိုပါသည္ ဘုရား။

မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၄) သဂၤါယနာေျခာက္တန္၌ မပါဘဲလ်က္ ရခိုင္ျပည္ေ၀သာလီ ေရႊေတာင္ႀကီး၌ စတုတၳသဂၤါယနာကို တင္သည္ဟု ရြီးသားေျပာဆိုၾကသည္။ ဤအေၾကာင္းကိုလည္း ေျဖယွင္းပါ။

ဤမိန္းခြန္းႏွင့္ပတ္သက္၍ တပည့္ေတာ္အရွည္ေျဖၾကားရမည္ျဖစ္ပါသည္ဘုရား။ ဘုရားသွ်င္ ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ၿပီးမၾကာျမင့္မီွကာလတြင္ အဇာတသတ္မင္းၾကီးသည္ ပထမအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ပါသည္ဘုရား။ တင္ရေသာအေၾကာင္းရင္း၊ တင္ခေသာနီရာႏွင့္တိုင္းျပည္၊ တင္ရာ၌အားပီးအားေျမွာက္ပီးေသာဘုရင္၊ တင္ရာ၌ပါ၀င္ေသာရဟႏၱာမ်ား၊ ဦးေဆာင္ေသာရဟႏၱာ၊ ရည္ညႊန္းေသာဂါထာပုဒ္၊ ပါဠိေတာ္စသည္အားျဖင့္ အဂၤါဆယ္တန္ႏွင့္ၿပီးေအာင္တင္ခေၾကာင္း ဖတ္ရပါသည္ဘုရား။

ပဥၥမသဂၤါယနာတင္

တပည့္ေတာ္ရို႔ ရခိုင္ျပည္ဖက္ကစာပီတိမွာ သဂၤါယနာအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သဂၤါယနာၾကီး၊ သဂၤါယနာေခ် (ငယ္) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားတြိရပါသည္။ သဂါၤယနာၾကီးမ်ားကို နံပါတ္စဥ္အတိုင္းရြီတြက္ၿပီးလွ်င္ သဂၤါယနာငယ္မ်ားကိုေတာ့ မိမိရို႔၏တိုင္းျပည္အတြင္း၌ နံပါတ္စဥ္တပ္တားခပါသည္။ ေလးၿမိဳ႔ေခတ္ပဥၥာၿမိဳ႔၌ ဘုရင္မင္းရင္ျဖဴသည္ ဧကဒသမေျမာက္သဂၤါယနာကိုတင္၏ဟူ၍ ရြီးထားခ်က္ကိုတြိရၿပီးလွ်င္ ၎မင္းသည္ ပဥၥမေျမာက္သဂၤါယနာကိုလည္းတင္၏ဟုလည္း တြိရပါသည္။ ဘုရင္တပါးတည္း သဂၤါယနာႏွစ္ၾကိမ္တင္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ ဤသို႔ျဖစ္လွ်င္ မင္းရင္ျဖဴသည္ သဂၤါယနာႀကီးကို ပဥၥမအၾကိမ္တင္ၿပီးလွ်င္ သဂၤါယနာငယ္ကို တဆယ့္တၾကိမ္ေျမာက္တင္သည္ဟု မွတ္သားရပါသည္ဘုရား။

သမိုင္းမွတ္တမ္းမွာတြိ

တပည့္ေတာ္ သဂၤါယနာတင္ျခင္းဆိုင္ရာ ရခိုင္ျပည္သို႔စီးဆင္းလာေသာ ရီစီးေၾကာင္းကိုရာ ေလွ်ာက္ထားပါသည္ဘုရား။ တပည့္ေတာ္ရွိက ေလွ်ာက္ထားသည့္အတိုင္း တပည့္ေတာ္ရို႔ရခိုင္တြင္ မိမိရို႕၏သာသနာဆိုင္ရာ ဆင္းသက္ပံုသည္လည္းေကာင္း၊ မိမိလူမ်ိဳးဆင္းသက္ရာ၎၊ ၿမိဳ႔ျပအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဘုရင္မင္းဆက္မ်ား စဥ္ဆက္ဆင္းသက္လာပံုကို သီးျခားတိြရပါသည္။ ဤအေၾကာင္းမ်ားကို မိမိရို႕၏သမိုင္း မွတ္တမ္းမ်ားမွာ တြိရမည္ျဖစ္ပါသည္ ဘုရား။

ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံြလြန္ၿပီးေနာက္ မၾကာမီွကာလတြင္ ပထမအၾကိမ္သဂၤါယနာကို ရာဇၿဂိဳဟ္၌က်င္းပျပဳလုပ္ပါသည္။ အဇာတသတ္မင္းၾကီးက အေထာက္အကူျပဳျပီး အသွ်င္မဟာကႆပ ဦးေဆာင္ပါသည္။ အသွ်င္မဟာကႆပမိန္းသမွ် အသွ်င္အာနႏၵကေျဖၾကားၿပီး ႏႈတ္ထက္ရြတ္၍ သဂၤါယနာတင္ခပါသည္။ ပဇာေၾကာင့္ သဂၤါယနာတင္သည္ဆိုပါေသာ္ ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံလြန္ေသာအခါ အေလာင္းေကာင္ကို နံ႔သာထင္းမ်ားစုပံုၿပီး မီးသၿဂၤိဳဟ္ရန္အတြက္ မီးလွ်ိဳ႔ေသာ္လည္း ထင္းမ်ားမွာ မီးမေလာင္ပါဘုရား။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဘုရားသွ်င္၏တပည့္ၾကီးျဖစ္ေသာ အသွ်င္မဟာကႆပ မေရာက္သိမ့္၍ျဖစ္ပါသည္ဘုရား။ တပည့္ငါးရာျဖင့္ လမ္းခရီးမွာ ဟိနီပါသိမ့္သည္။ အသွ်င္မဟာကႆပ၏ တပည့္ရဟန္းမ်ားမွာ ပုထုဇဥ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္အတြက္ ဘုရားသွ်င္ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ၿပီး ၾကြင္းက်န္ရစ္ေသာ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကိုျမင္ရလွ်င္ ဘုရား၏ကိုယ္ကာယမွျဖစ္ေသာ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ယံုမွားသံသယျဖစ္ဖြယ္ဟိပါသည္ဘုရား။ မိမိမ်က္ျမင္ကိုယ္တြိမွ ျမတ္စြာဘုရား၏ ကိုယ္ကာယေတာ္မွ ဓာတ္ေတာ္မ်ားၾကြင္းသည္ကို ယံုၾကည္မည္ျဖစ္ပါသည္ဘုရား။ ေနာက္တခ်က္က ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားကို အသက္ရွင္စဥ္မဖူးေျမာ္ရေသာ္လည္း ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ေသာအေလာင္းေတာ္ကို ဖူးေျမာ္ရလွ်င္လည္း ဘုရားသွ်င္အေပၚ ပိုမိုၾကည္ညိဳသဒၶါပြားမ်ားစီရန္အတြက္ မီးမေလာင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္ဘုရား။

အသွ်င္မဟာကႆပႏွင့္ရဟန္းမ်ား ကုႆိနာရံုျပည္သို႔လာရာလမ္းတြင္ တခုေသာသစ္ပင္ရင္း၌ နားေတာ္မူပါသည္။ ထိုအခ်ိန္၌ တကၠတြန္းတေယာက္သည္ မႏၵာရ၀နတ္ပန္းကိုထီးလုပ္၍ေဆာင္းၿပီးလွ်င္ ကုႆိနာရံုျပည္ဖက္မွ ပါ၀ါျပည္ဘက္သို႔ လာနီသည္ကို အသွ်င္မဟာကႆပျမင္ပါသည္။ ထိုတကၠတြန္း၏ေျပာခ်က္အရ ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံလြန္ေၾကာင္း ၾကားသိရပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံလြန္ေၾကာင္းၾကားသိရေသာအခါ အသွ်င္မဟာကသပႏွင့္ပါလာေသာ သုဘဒၵရဟန္းသည္ ဘုရားပရိနိဗၺာန္စံလြန္သျဖင့္ ငိုကၽြီးနီေသာရဟန္ုးရို႕အား မငိုကၽြီးရန္ေျပာျပီး ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟန္းမ်ားကို ဤသည္ေသာအရပ္ကို မလားရ၊ ဤသည္ေသာအက်င့္ကို မက်င့္ရ၊ စသည္ျဖင့္ ငါရို႕ကိုခ်ဳပ္ခ်ယ္သည္၊ ယခုျပဳလိုရာ ျပဳႏိုင္ျပီဟုဆိုပါသည္။

ပထမသဂၤါယနာတင္ ထိုသုဘဒၵရဟန္း၏စကားကိုၾကားမိေသာ အသွ်င္မဟာကႆပသည္ မ်ားစြာတုန္လႈပ္မိပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားသွ်င္ပရိနိဗၺာန္စံလြန္သည္မွာ ခုႏွစ္ရက္တပတ္ရာဟိသိမ့္သည္။ ဘုရားေဟာတရားေတာ္မ်ားႏွင့္ ၀ိနည္းေတာ္မ်ားကို မ်က္ကြယ္ျပဳမည့္ အရိပ္အေရာင္ေပၚလတ္ၿပီ။ သာသနာေတာ္ဆုတ္ယုတ္ရန္အေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္သည္ဟု စိတ္၌မွတ္သားမိပါသည္ဘုရား။ ယင္းေၾကာင့္ ဘုရားသွ်င္ေဟာသမ်ကို ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားမွစုေပါင္း၍ ျပန္လည္ရႊတ္ဆို သံဃာယနာတင္ရန္ အၾကံျဖစ္ပါသည္ဘုရား။ ယင္းေၾကာင့္ အသွ်င္မဟာကႆပအမႈးျပဳေသာ ရဟႏၱာငါးရာရို႕သည္ ပထမသဂၤါယနာကို တင္သည္မဟုတ္ပါလား ဘုရား။

ဒုတိယ သဂၤါယနာတင္

ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံ၍ ႏွစ္ေပါင္းတရာၾကာေသာအခါ ၀ိဇၨီတိုင္းသားရဟနု္းရို႕သည္ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ေတာ္မ်ား၌ ျပင္ဆင္ခ်က္ (၁၀) ခ်က္ကိုျပဳလုပ္ပါသည္။ ဘုရားသွ်င္၏၀ိနည္းေတာ္ကို ဖီဆန္လာၾကသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ေ၀သာလီျပည္တြင္ ကာလေသာကမင္းကတကာျပဳ၍ အသွ်င္မဟာကႆပအမႈးျပဳကာ ရဟႏၱာခုႏွစ္ရာ (၇၀၀) ရို႕သည္ ဒုတိယအၾကိမ္သဂၤါယနာတင္ပါသည္ ဘုရား။

တတိယသဂၤါယနာတင္

တတိယအၾကိမ္သဂၤါယနာကို ပါဋလိပုတ္ျပည္သွ်င္အေသာကမင္းၾကီးကဒကာျပဳ၍ ရဟႏၱာအသွ်င္ ေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ၾကီးအမႈးျပဳလ်က္ ရဟန္းတေထာင္ျဖင့္တင္ပါသည္။ ဤသည္ရို႕မွာ မဇၽၺိမေဒသ၌ တင္ခေသာသဂၤါယနာ သံုးတန္ျဖစ္ပါသည္။

စတုတၳသဂၤါယနာတင္

တပည့္ေတာ္ရို႕ ရခိုင္ေ၀သာလီတြင္ စတုတၳအၾကိမ္သဂၤါယနာတင္ေၾကာင္းကို ေလ်ာက္ထားပါမည္ဘုရား။ ေ၀သာလီေခတ္သည္ ေအဒီ (၄) ရာစုမွ (၉) ရာစုအထိ ထြန္းကားေသာေခတ္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေ၀သာလီမင္းမ်ားသည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္သျဖင့္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမႈေရးအရေသာ္၎ ဘာသာေရးအရေသာ္၎၊ ဆက္ဆံမႈဟိပါသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ေ၀သာလီဘုရင္ သီရိစျႏၵမင္း (သီရိသုဓမၼ၀ိဇယမင္း) သည္ သိဟိုဠ္မွ ရဟန္းသံဃာတေထာင္ကိုပင့္ေဆာင္ျပီး ရခိုင္ျပည္မွ ရဟန္းသံဃာတေထာင္ သံဃာႏွစ္ေထာင္ရို႔ျဖင့္ ေ၀သာလီေရႊေတာင္ၾကီးတြင္ သဂၤါယနာတင္ခပါသည္။

ေမဓပညာေမာ္ကြန္းမွာ

အၾကီးအမႈးျပဳေသာပုဂၢိဳလ္မွာ စူဠေရ၀တရဟႏၱာမေထရ္ၾကီးျဖစ္ပါသည္။ သံုးႏွစ္ၾကာေအာင္ ႀကီးျပားငါးေထာင္ေပၚတြင္ရြီးသားျပီး သဂၤါယနာတင္ေၾကာင္း ေမဓပညာေမာ္ကြန္းစာတြင္ တြိရပါသည္ဘုရား။ သံဃာေတာ္မ်ားသီတင္းသံုးႏိုင္ရန္အတြက္ ေရြေတာင္ေက်ာင္းၾကီးကို ညီစြာညွိျပီး ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးငါးေဆာင္ေဆာက္လုပ္ေၾကာင္း ထိုေမာ္ကြန္းအရသိရပါသည္။ ကနိတိုင္ ေက်ာင္းေတာ္ရာမ်ားကို တြိနိုင္ပါသည္။ မဇၩိမေဒသတြင္ အေသာကမင္းၾကီးတင္ခေသာသဂၤါယနာမွာ တတိယအၾကိမ္ျဖစ္သျဖင့္ ထိုတတိယအၾကိမ္မွဆက္လက္ရြီတြက္ေသာေၾကာင့္ ေ၀သာလီ၌တင္ေသာ သဂၤါယနာမွာ စတုတၳအၾကိမ္ျဖစ္ပါသည္ ဘုရား။

သဂၤါယနာၾကီး

သဂၤါယနာတင္ရာတြင္ ဘုရား၏ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကိုသိကၽြမ္းက်င္ေသာ ရဟႏၱာမ်ားပါ၀င္မွရာ အထေျမာက္ေၾကာင္း သိရပါသည္ဘုရား။ ယင္းကဲ့သို႔ ရဟႏၱာမ်ားပါ၀င္၍တင္ခေသာ သဂၤါယနာမ်ားကို ရခိုင္ရို႕က သဂၤါယနာၾကီးဟုေခၚပါသည္။ ေ၀သာလီတြင္တင္ေသာ သဂၤါယနာႏွင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ၀ိပႆနာဓူရ ရဟန္းငါးရာ၊ ဂႏၶာဓူရ ရဟန္းငါးရာပါ၀င္ၿပီး သီဟိုဠ္က လည္းထိုအတိုင္းပါ၀င္ေၾကာင္း ေမာ္ကြန္းအရသိရပါသည္။ ဤအေၾကာင္းမ်ားကို တပည့္ေတာ္ရို႕ ဆင္းရဲမြဲေတနီ၍ ပံုႏွိပ္ဖို႔မတတ္ႏိုင္ပါသိမ့္ဘုရား။ ထုတ္၀ီပီးဖို႔ပုဂၢိဳလ္လည္း မဟိသိမ့္ပါ။ ရြီးႏိုင္ေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားဟိပါသိမ့္သည္ ဘုရား။ ယင္းကဲ့သို႔ စာပံုႏွိပ္ၿပီး မထုတ္၀ီႏိုင္သျဖင့္ သိသူနည္းပါးနီပါသည္။ ဟိလ်က္ႏွင့္နည္းနီျခင္းရာျဖစ္ပါသည္။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ထြက္ေပၚလာပါလိမ့္မည္။

သဂၤါယနာတင္သည့္ကိစၥႏွင့္ တပည့္ေတာ္တခုေလွ်ာက္ထားလိုပါသည္။ သဂၤါယနာတင္ျခင္းမွာ ျမတ္စြာဘုရား သဗၺညဳတေရႊညာဏ္ေတာ္ရသည္မွစၿပီး ၀ါဆိုလကပင္ ပရိနိဗၺာန္စံသည့္ကာလအထိ ေလးဆယ့္ငါး၀ါအတြင္းေဟာၾကားခေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို သဂၤါယနာတင္ပါေရလား။ (သို႔မဟုတ္) သီရိဓမၼေသာကမင္းၾကီးလက္ထက္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကိုသန္႔စင္ခသည့္အေၾကာင္းမ်ားကိုပါ တတိယအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္သည္မွာ ထည့္သြင္းခပါေရလား။ ထိုနည္းတူသီဟိုဠ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ခေသာ ၀႗ဂါမဏိမင္းၾကီး၏ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကိုပါ စတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ရြီးသားမွတ္တမ္းတင္ခပါေရလား။ တပည့္ေတာ္ရို႕ ေ၀သာလီတြင္တင္ခေသာ သဂၤါယနာအေၾကာင္းကို စာပီမ်ား၌လည္းေကာင္း၊ သမိုင္းရုပ္ၾကြင္း အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္လည္းေကာင္း တိြရပါသည္။ တပည့္ေတာ္ရို႕ႏွင့္တကြ ႏိုင္ငံျခားသုေတသီရို႕ လက္ခံထားပါသည္ဘုရား။

မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၅) ရခိုင္ျပည္ဟိဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ေက်ာက္ရိုးေတာ္ဓာတ္၊ ဦးရာဇ္ေတာ္ဓာတ္၊ လိုင္ရိုးေတာ္ ဓာတ္စသည့္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးအမည္းပီထားၾကသည္။ ဤအေၾကာင္းကိုလည္း ပါဠိေတာ္အ႒ကထာ၌ မတြိရ၍ ေျဖယွင္းပီးပါ။

ဘုရားသွ်င္ပရိနိဗၺာန္စံလြန္၍ မီးေလာင္ကၽြမ္းေသာအခါ ဓာတ္မြီေတာ္ႏွစ္မ်ိဳး ၾကြင္းက်န္ပါသည္။ တမ်ိဳးမွာ အသမိြႏၷဓာတ္ေတာ္ႏွင့္ သမိြႏၵဓာတ္ေတာ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အသမိၺႏၷဓာတ္ေတာ္မ်ားမွာ နဖူးသင္းက်စ္ေတာ္တဆူ၊ ညွပ္ရိုးေတာ္ႏွစ္ဆူ၊ စြယ္ေတာ္ေလးဆူျဖစ္ပါသည္။ သမၺိႏၷဓာတ္ေတာ္မ်ားမွာ အေရာင္သံုးမ်ိဳးႏွင့္ အရြယ္အစားသံုးမ်ိဳးၾကြင္းေၾကာင္း ရခိုင္ဓာတု၀င္က်မ္း၌ ရြီးထားပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏တကိုယ္လံုးမွ ဓာတ္ေတာ္ေပါင္းသွ်စ္စရြက္ၾကြင္းပါသည္။ ကြမ္းစားအားျဖင့္ တဆယ့္ေျခာက္ကြမ္းစားျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္အဆင္းအားျဖင့္ ေရႊေရာင္၊ ပြတ္သစ္စခရုသင္းေရာင္၊ ခ်ရားစိအေရာင္ရို႔ျဖစ္ပါသည္။ ဘုရားသွ်င္၏ကိုယ္မွၾကြင္းက်န္ရစ္ေသာဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ႏွစ္ျပည္ေထာင္မင္းရို႕အား ေဒါနပုဏၰားက ၀ီပီးပါသည္။ မိမိရို႕အရပ္ေဒသမ်ားတြင္ ကိုးကြယ္ၾကပါသည္။ ထိုဓာတ္ေတာ္မ်ားကို မၾကာမွီ အဇာတသတ္မင္းတိုက္ယူၿပီး ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္မွာ ၿမီထဲေစတီတည္၍ထားကိုးကြယ္ပါသည္။ ဓာတ္ေတာ္အေၾကာင္း ဤနီရာတြင္ဆံုးနီပါၿပီ။ ဤသည္ကား ေပါင္ေတာ္ဓါတ္၊ မ်က္လံုးေတာ္ဓါတ္၊ လိုင္ရိုးေတာ္ဓါတ္စသည္ျဖင့္ အ႒ကထာ၌ မပါဟိပါ။

ဓာတ္ေတာ္မ်ားေရာက္ဟိပံု

သို႔ေသာ္ ထိုဓာတ္ေတာ္မ်ားမွာ ကနိထိ ရခိုင္ျပည္၌ အမည္နာမႏွင့္တကြ တည္ဟိနီပါသိမ့္သည္။ ဤဓာတ္ေတာ္မ်ား ရခိုင္ျပည္သို႔ ပေဇာင္ပိုင္ေရာက္လာသည္ကို ယွင္းလင္းေလွ်ာက္ထားပါမည္။ ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺာန္စံလြန္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္းသွ်စ္ရာတဆယ့္သွ်စ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ပါဋလိပုတ္ျပည္၌ သီရိဓမၼေသာကမင္းၾကီး ထီးနန္းစိုးစံပါသည္။ ထိုမင္းၾကီးသည္ ဓမၼာခႏၶာေပါင္း သွ်စ္ေသာင္းေလးေထာင္ကိုရည္စူးၿပီး ေစတီတည္လိုသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား၏ဓာတ္မြီေတာ္မ်ားကို ရွာေဖြပါသည္။ အဇာတသတ္မင္းျပဳထားခေသာဓာတ္ေတာ္မ်ားကို တူးေဖာ္ယူပါသည္။ ထိုဓာတ္ေတာ္မ်ားမွာ ေရႊပန္းကန္တြင္ အားလံုးတစုတေပါင္းတည္းျဖစ္နီပါသည္။ ထိုဓာတ္ေတာ္မ်ားကို အသွ်င္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္သည္ အသားမွျဖစ္ေသာဓာတ္၊ အရိုးမွျဖစ္ေသာဓာတ္၊ အသြီးမွျဖစ္ေသာဓာတ္စသည္ျဖင့္ ခြဲျခားပါသည္။ အေသးစိတ္အားျဖင့္ ဦးေခါင္းေတာ္ဓာတ္၊ ဦးေႏွာက္ေတာ္ဓာတ္၊ မ်က္လံုးေတာ္ဓာတ္စသည္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား၏အဂၤါၾကီးငယ္မွျဖစ္ေသာဓာတ္ေတာ္မ်ားကို တခုခ်င္းခြဲျခမ္းၿပီး သီရိဓမၼေသာကမင္းအား ပီးသနားပါသည္။

သီရိဓမၼေသာကမင္းၾကီးသည္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကိုရဟိေသာအခါ ဌာပနာသည္။ ဤေစတီတည္ရမည့္ နီရာေဒသမ်ားကို အသွ်င္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆအား မိန္းေလွ်ာက္ပါသည္။ ထိုအခါ အသွ်င္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆက တကာေတာ္မင္းၾကီး ဤဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဌာပနာၿပီး ေစတီတည္ရန္နီရာေဒသမ်ားမွာ ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွားဟိစဥ္ကပင္ ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ပီးခေသာ နီရာတိုင္းတြင္ ေစတီတည္ရမည္ဟု ေျပာပါသည္။ ထိုနီရာမ်ားသို႔ ေစတီတည္ရန္အတြက္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားပို႔ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း မိန္႔ျမြက္ပါသည္။ ထိုအခါ အသွ်င္ေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္သည္ အသွ်င္ဗာဟုလမေထရ္ႏွင့္ အသွ်င္တိႆမေထရ္ရို႕အား ျမတ္စြာဘုရားဗ်ာဒိတ္ေတာ္ပီးေတာ္မူခသည့္ ရခိုင္ျပည္အႏွံ႔နီရာမ်ားတြင္ ေစတီတည္ထားရန္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ပို႔စီပါသည္။

သူရိယစကၠမင္းလက္ထက္မွာ

ထိုအသွ်င္ရို႕သည္ ေကာင္းကင္ခရီးျဖင့္ ရခိုင္ျပည္သို႔ ၾကြေရာက္ပါသည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ျပည္ဓည၀တီတြင္ သူရိယစကၠမင္ၾကီးမင္းျပဳလ်က္ဟိပါသည္။ ထိုဓာတ္ေတာ္မ်ားကို အသွ်င္ႏွစ္ပါးသည္ သူရိယစကၠမင္းၾကီးအား ပီးအပ္ၿပီး ေစတီတည္မည့္အရပ္မ်ားကို ေျပာၾကားပါသည္။ သူရိယစကၠမင္းၾကီးသည္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားလက္ခံယူၿပီး မွဴးၾကီးမတ္ၾကီးစစ္သူၾကီးမ်ားကို ေစတီတည္ရန္အတြက္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားပီးအပ္ၿပီး ျမတ္စြာဘုရား ဗ်ာဒိတ္ေတာ္ျမြက္ဆိုခသည့္နီရာတိုင္းသို႔ လားေရာက္၍ေစတီတည္စီပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရား ရခိုင္ျပည္သို ႔ၾကြေရာက္ေသာအခါ ရပ္တန္႔ေတာ္မူၿပီး ဗ်ာဒိတ္ပီးခေသာ ေသလာဂီရိေတာင္ေတာ္၌ ေက်ာက္ရိုးေတာ္ဓာတ္ကို ဌာပနာၿပီး ေစတီတည္ပါသည္။ မဥၥဴပဗၺတေတာင္တြင္ ခ်က္ေတာ္ဓာတ္ကို ဌာပနာ၍ ေစတီတည္ပါသည္။ မိဂပဗၺတေတာင္၌ သင္းက်စ္ေတာ္ဓာတ္ကို ဌာပနာ၍ ေစတီတည္ပါသည္။

တျပည္လံုးမွာ

ဤသို႔ျဖင့္ ရခိုင္ျပည္တခုလံုးတြင္ ဗ်ာဒိတ္၀င္ေစတီ (၂၄၈) ဆူကို တည္ထားကိုးကြယ္ခပါသည္။ ဓာတ္ေစတီမ်ားကို ျမတ္စြာဘုရားပရိနိဗၺန္စံလြန္ၿပီးမွ တည္ထားျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ဤသည္က ဦးေခါင္းေတာ္ဓာတ္၊ ဤသည္ကား ဦးေႏွာက္ေတာ္ဓာတ္၊ ေပါင္ေတာ္ဓာတ္၊ ၿခီသလံုးေတာ္ဓာတ္စသည္ျဖင့္ ခြဲျခမ္းေဟာၾကားျခင္းကို မျပဳႏိုင္ေတာ့ပါဘုရား၊ ယင္းေၾကာင့္ ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္ အ႒ကထာစသည္ရို႕မွာ မပါဟိျခင္းျဖစ္ပါသည္ ဘုရား။

အမွန္တည္ေသာဓာတ္ေတာ္မ်ား

အ႒ကထာစသည္ရို႕မွာမပါဟိေသာ္လည္း ကနိထက္တိုင္ ေက်ာက္ရိုးေတာ္ဓာတ္၊ လိုင္ရိုးေတာ္ဓါတ္၊ ခ်က္ေတာ္ဓါတ္၊ လွ်ာေတာ္ဓာတ္စသည္ျဖင့္ တည္ဟိနီပါသည္။ ဤဓာတ္ေတာ္အမည္မ်ားကိုလည္း ဓည၀တီေခတ္မွစၿပီး ေခတ္အဆက္ဆက္ဘုရင္မ်ား ျပန္လည္ျပဳပ်င္ခသည္ကို ကမၺည္းေက်ာက္စာ ထိုးခပါသည္ဘုရား။ ယင္းေၾကာင့္ ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္ အ႒ကထာစသည္ရို႕မွာ မပါေသာ္လည္း အမွန္စင္စစ္တည္ဟိေသာ ဓာတ္မြီေတာ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားပါသည္ ဘုရား။ ဓာတ္မြီေတာ္ေစတီမ်ားမွာ ကစၦပနဒီေခၚကုလားတန္ျမစ္၏၀ဲယာတေလွ်ာက္၌လည္းေကာင္း၊ အဥၥနနဒီေခၚ ေလးျမိဳ႔ျမစ္၏ ၀ဲယာတေလွ်ာက္၌ လည္းေကာင္း၊ သရီရနဒီေခၚသရီေခ်ာင္း၏ ၀ဲယာတေလွ်ာက္၌လည္းေကာင္း၊ ရႏၶနဒီေခၚ ရမ္းေခ်ာင္း၏ ၀ဲယာတေလွ်ာက္၌လည္းေကာင္း၊ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း၊ ဖရံုကာကၽြန္း၊ သံတြဲစေသာ နီရာေဒသအႏွံ႔ ရခိုင္တျပည္လံုးတြင္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဓာတ္ေတာ္မ်ားတည္ထားခပါသည္။ ဗုဒၶ၏ဓာတ္ေတာ္ႏိုင္ငံဟုလည္း ေခၚသင့္ပါသည္။

မိန္းခြန္းနံပါတ္ (၆) ရခိုင္ျပည္တြင္အသံုးျပဳေသာပါဠိေတာ္မ်ားမွာ ျမန္မာမူျဖစ္သေလာ၊ မည္သည့္မူနည္း။ သဂၤါယနာေျခာက္တန္တြင္ပါေသာမူ ျဖစ္သေလာ၊ ေျဖယွင္းပီးပါ။

တပည့္ေတာ္ရို႕ ရခိုင္ျပည္တြင္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ပိဋကတ္ကို ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ေတာ္ဟု ေခၚပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေရာက္ဟိေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ သထံုကတဆင့္ အေနာ္ရထာမင္းယူခဲ့ေသာ ပိဋကတ္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါသည္။ သထုံပိဋကတ္မွာလည္း သီဟိုဠ္မွတဆင့္ေရာက္လာေသာ ပိဋကတ္ျဖစ္၍ သီဟိုဠ္ပိဋကတ္ေခၚေၾကာင္း သိရပါသည္ဘုရား။ သီဟိုဠ္မွာလည္း သွ်င္မဟာဗုဒၶေဃာသပိဋကတ္ႏွင့္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံသားရို႕အေခၚ စရိယပိဋကတ္ဟူ၍ ဟိပါသည္ဘုရား။ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ လာအိုရို႕မွာဟိေသာပိဋကတ္ကို ဇင္းမယ္ပဏၰာသပိဋကတ္ေတာ္ဟုေခၚေၾကာင္း သိရပါသည္။

ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္

တပည့္ေတာ္ရို႕ ရခိုင္ပိဋကတ္ကို ပဇာေၾကာင္းေၾကာင့္ ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ဟုေခၚရျခင္းကို ယွွင္းျပပါမည္ဘုရား။ ပထမအၾကိမ္ သဂၤါယနာမူအတိုင္း ဒုတိယအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဒုတိယအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္မူအတိုင္း တတိယအၾကိမ္ သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္တြင္လည္း စတုတၳအၾကိမ္သဂၤါယနာတြင္ တတိယအၾကိမ္ကမူအတိုင္း သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ မူရင္းအတိုင္း အဆင့္ဆင့္ စတုတၳအၾကိမ္ထိ ဆင္းသက္လာေသာ္လည္း ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ပ်င္ဆင္ျခင္း၊ ႏႈတ္ပယ္ျခင္း လံုး၀မျပဳဘဲ တသေ၀မတိမ္း ရခိုင္အေခၚ စာမ်ဥ္းအခၽြတ္ပင္လွ်င္ မွန္ကန္ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္ျဖစ္ပါသည္။ စာမ်ဥ္းဆိုသည္မွာ မ်ဥ္းေၾကာင္းကိုေခၚျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ရွိစကားမွာ မ်ဥ္းေၾကာင္းကို ၾကိဳးတန္းဟုေခၚပါသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ သစ္တံုးတတံုးကို လႊဆရာက ဗဟိုခြဲလိုလွ်င္ သစ္တံုး၏ေခါင္းမွနီ၍ မီးသြီးသုတ္လိမ္းထားေသာၾကိဳးကို အလယ္က်ေအာင္ထားၿပီး အျခားတဖက္မွ လူတဦးက ၾကိဳးကိုတင္းေအာင္ကိုင္၍ ၾကိဳးကိုဆြဲရိုက္ရပါသည္ ထိုအခါ မီးသြီးသုတ္လိမ္းထားေသာ ၾကိဳး၏အေၾကာင္းသည္ သစ္တံုးေပၚ၌ ထင္ရွားစြာေပၚပါသည္။ လံုး၀ေကာက္ေကြ႔ျခင္းမဟိပါ။ ထိုနည္းတူစြာ ရခိုင္ျပည္ဟိ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားမွာလည္း ၾကိဳးတန္းသည္ အေကာက္အေကြ႔မဟိသကဲ့သို႔ ျပဳပ်င္ျခင္း၊ ပ်င္ဆင္ျခင္း၊ ႏုတ္ပယ္ျခင္းတည္းဟူေသာ ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္ အေကာက္အေကြ႔မဟိပါသျဖင့္ ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ဟုေခၚပါသည္။

ပိဋကတ္တိုက္ ေလးဆယ့္သွ်စ္ခု

ရွိရခိုင္ဘုရင္မ်ားအုပ္စိုးေသာေခတ္က ေျမာက္ဦးပတ္၀န္းက်င္တြင္ သံဃာတေထာင္ဆံ့ေသာ ေက်ာင္းေတာ္ၾကီး သံုးဆယ့္ေျခာက္ေက်ာင္းဟိေၾကာင္း မွတ္သားရပါသည္။ ထိုေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမ်ား၌ ဗုဒၶစာပီကိုသင္ၾကားေသာ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ေတာ္ကိုစံထား၍ ေလ့လာကတ္ပါသည္။ ထိုပိဋကတ္ေတာ္မ်ား ထားဟိရန္အတြက္ ပိဋကတ္တိုက္ေခၚပုထိုးမ်ားကို ေျမာက္ဦးျမိဳ႔ေနရာအႏွံ႔တြင္ တြိရပါသည္။ သမိုင္းအဆိုအရ ပိဋကတ္တိုက္ေပါင္း ေလးဆယ့္သွ်စ္ခုဟိေၾကာင္း သိရပါသည္။ ယခုအခါ ၿပိဳပ်က္လားသျဖင့္ အခ်ိဳ႔တ၀က္ကိုရာ တြိရပါသည္။ ယခုထက္တိုင္ အေကာင္းပကတိေတြ႔ရေသာ ပိဋကတ္တိုက္မွာ (ခ်ိန္ကိုက္) ပိဋကတ္တိုက္၊ (ဘက္ေတာ္) ပိဋကတ္တိုက္၊ (မယ္ေတာ္ကူ) ပိဋကတ္တိုက္ရို႕ ျဖစ္ပါသည္။

ယင္းေၾကာင့္ ရွိေခတ္ကရြီးသားခေသာပီေစာင္မ်ား၌ ေ၀သာလီတြင္ သဂၤါယနာတင္ခစဥ္က မူအျဖစ္ထားခေသာ ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ေတာ္မွတဆင့္ ရြီးကူးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကို ပီစာ၏အဆံုး၌ ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ေတာ္အတိုင္း ရြီးကူးျခင္းျဖစ္ပါသည္ဟု ရြီးထားသည္ကို ကနိတိုင္ ပီစာမ်ား၌ တြိႏိုင္ပါသည္ ဘုရား။

တပည့္ေတာ္သည္ အသွ်င္ဘုရား၏မိန္းခြန္းမ်ားကို ယွင္းလင္းေျဖဆိုခဲ့သည္မွာ ေလးနာရီခန္႔ၾကာျမင့္ပါၿပီ။ တပည့္ေတာ္၏ယွင္းလင္းေျဖဆိုခ်က္မ်ားကိုလည္း သေဘာေပါက္လက္ခံလိမ့္မည္ ထင္ပါသည္။ အသွ်င္ဘုရားရို႕မွာ ဘုရားဖူရန္လည္းဟိနီပါသိမ့္၍ တပည့္ေတာ္၏ယွင္းလင္းေျဖဆိုခ်က္မ်ားကို အဆံုးသတ္ခြင့္ျပဳပါဘုရား။

ဆရာၾကီး၏ေျဖၾကားေလွ်ာက္ထားခ်က္အေပၚ အသွ်င္ညာဏိႆရဆရာေတာ္ၾကီးမွ ေနာက္ထပ္ မိန္းျမန္းျခင္းမျပဳေတာ့ဘဲ ဘုရားဖူးရန္အတြက္ ညဇာသား (၅) ခ်က္တီးခန္႔တြင္ သွ်စ္ေသာင္းပုထိုးေတာ္ၾကီးမွ ၾကြလားေတာ္မူပါသည္။

(ဂနိန္႔ရခိုင္ျပည္ဘေလာ့မွ)