(ပထမပိုင္း)

၁. ၾကားပိမ့္သူျမတ္၊ အမ်ားမွတ္စိမ့္၊ ဟိတတၱိက၊ ၾသ၀ါဒျဖင့္၊ ဆံုးမပီးလီ၊ နား၀င့္စီေလာ့၊ နီသို႕ထင္ယွား၊ ဘုရားတရားသဃၤာ၊ ရတနာထြဋ္္ထား၊ ျမတ္သံုးပါးကို၊ ဦးဖ်ားထြဋ္ထက္၊ အၿမဲရြက္ဆို၊ စံုမက္သဒၵါ ၾကည္စီမင္း ။

၂. အသက္ရွည္စြာ၊ အနာမဲ့ေၾကာင္း၊ ေကာင္းလွစီခ်င္၊ ပဲ့ျပင္နိစၥ၊ ကြပ္ဆံုးမသား၊ မိဘဆရာ၊ စကားနာ၍၊ က်မ္းစာသိျမင္၊ တတ္ေအာင္သင္ေလာ့၊ ေပၚလြင္မျပဳ၊ ေကာင္းရာတုလွ်က္၊ ေကာင္းမႈျမတ္ႏိုး၊ ေကာင္းေအာင္ႀကိဳး၍၊ ေကာင္းက်ိဳးကိုယ္၌ တည္စီမင္း။

၃. သူႀကီးမိဘ၊ ဆရာစသား၊ စိုးရသခင္၊ ေက်းဇူးသွ်င္သို႔၊ ျပစ္တင္ေမာင္းမဲ၊ ရိုက္ပုတ္ဆဲလည္း၊ ၀မ္းထဲယံု႔ယံု႔၊ ယုန္လွ်င္က်ံဳ႕သို႔၊ ဆိုတံု႕မ၀ံ့၊ ေစာင္းမာန္ညံ့ ၍၊ ေၾကာက္ရြံ႕ရိုေသ၊ သီးခံေထြျဖင့္၊ ေကာင္းနီႏွလံုး ယဥ္စီမင္း။

၄. ဆႏၵာေဒါသ၊ ဘယာေမာဟ၊ အပါယ္က်သား၊ ဓမၼေလးမည္၊ ဂတိတည္လွ်က္၊ နတ္ျပည္လူ႔ရြာ၊ ခ်မ္းသာေကာင္းမြန္၊ စံစုန္ဆန္၍၊ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း၊ က်င့္ေကာင္းသီလ၊ လွဴဒါနႏွင့္၊ ပုညလယ္ၿမီ၊ စိုက္ႀကဲေထြျဖင့္၊ ပ်ိဳးၿခီအပင္ စည္စီမင္း။

၅. ကိုယ္ႏႈတ္ႏွလံုး၊ ေစာင့္သံုးၿမဲစြာ၊ သတၱ၀ါကို၊ ေမတၱာသက္စီ၊ လွဴဖို႔၀ီ၍၊ စိတ္စီၾကည္သန္၊ သေဘာမွန္သား၊ ပစၥဳပၸန္သံသရာ၊ ခ်မ္းသာစီးပြါး၊ ႏွစ္ပါးျမင္တတ္၊ သူေတာ္ျမတ္ကို၊ မျပတ္ခ်စ္ခင္၊ မိတ္ကၽြမ္း၀င္ရ၊ ၿမဲပင္စင္းလွ်င္း ေပါင္းယွဥ္မင္း။

၆. ပညာမ်က္စိ၊ ျမင္မဟိရ မသိတရား၊ အယူမွားလွ်က္၊ စီးပြားမေမွ်ာ္၊ က်ိဴးမေပၚသား၊ သူေတာ္မဟုတ္၊ ယုတ္သည့္စရိုက္၊ လူသူမိုက္ကို၊ မႀကိဳက္မခ်စ္၊ ရန္သူစစ္သို႔၊ မႏွစ္သက္ပဲ၊ ဝီးစြာခ်ဲ၍၊ အၿမဲခြာယွင္း ဖဲၾကဥ္မင္း။

၇. ပါဏာတိပါတ္၊ မသတ္သူ႔အသက္၊ ခိုး၀ွက္မမူ၊ မယူသီစာ၊ အိမ္ယာမမွား၊ မုသားမဆို၊ ကိုယ္ကိုႏွိမ့္ခ်၊ ေစာင္႔သီလႏွင္႔၊ ဒါနလွဴ၀တ္၊ ရက္မခၽြတ္လွ်င္၊ မျပတ္ေဆာက္တည္၊ ဆုႀကီးရည္၍ ၊ မၾကည္ခိုက္ရန္၊ သူက်ဴးလြန္လည္း၊ ေစာင္မာန္မျပင္း ယဥ္စီမင္း။

၈. မိခင္ဖခင္၊ ေက်းဇူးသွ်င္ကို၊ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုး၊ ဂူပထိုုးသို႔၊ ရွိခိုးဦးတင္၊ ၾကည္လင္ျမတ္ေလး၊ သိမ္းျမန္းမႊီး၍၊ လုပ္ေကၽြးခယ၊ ရိုတုတ္ကြလွ်က္၊ ႀကီးထ(လွ)သက္အို၊ မ်ိဳးဆြီကိုလည္း၊ ၾကည္ညိဳညႊတ္တိမ္း၊ ပိုက္ထုပ္သိမ္း၍၊ ခပ္သိမ္းမယြင္း ၿငိမ္းစီမင္း။

မိခင္ဖခင္၊ ေက်းဇူးသွ်င္ကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုး၊ ဂူပုထိုးသို႔ ရွိခိုးဦးတင္၊ ၾကည္လင္ျမတ္ေလး လုပ္ေကၽြးခယ၊ ႐ိုတုပ္ကြလွ်က္ ႀကီးလွသက္အို၊ မ်ိဳးဆြီကိုလည္း ၾကည္ညိဳၫြတ္တိမ္း၊ ပိုက္ထုပ္သိမ္း၍ မယိမ္းစင္းလွ်င္းၿငိမ္းစီမင္း --။ (အဘိုးသွ်င္စာသား)

၉. စတုဒိသာ၊ ေလးမ်က္ႏွာမွ၊ ေရာက္လာအမ်ား၊ ပုဏၰားရဟန္း၊ ဆြမ္းပန္းခ်ိဳ႕တဲ့၊ ရိကၡာမဲ့ကို၊ ယူခဥစၥာ၊ အိမ္ေလွာင္ခါ၌၊ လြယ္ကာထားယူ၊ ထိုသည့္သူသို႔၊ လိုတူမွတ္သား၊ သနားျမတ္လည္း၊ ၀တ္စားပီး၍၊ ေကၽြးမြီးထံရင္း ၿငိမ္းစီမင္း။

၁၀. အနိစၥႏွင့္၊ ဒုကၡအနတၱာ၊ သံုးပါးလကၡဏာ၊ မခ်ာေအာက္မိ၊ တစိစိလွ်င္၊ အေလ့အထ၊ ကြပ္ဆံုးမ၍၊ ပဥၥခႏၶာ၊ ငါးျဖာနာမ္ရုပ္၊ ျဖစ္ခ်ဳပ္ႀကိ္မ္ဖန္၊ စက္၀ဟန္သို႔၊ ဖန္တလဲလဲ၊ ၀ဋ္ဆင္းရဲကို၊ ၀မ္းထဲသံေ၀၊ ထိတ္လန္႔ေထြျဖင့္၊ ရိုေသသည္းတြင္း က်ိန္းစီမင္း။

၁၁. ေလာဘေဒါသ၊ ေမာဟသူပ်က္၊ နိတိုင္းဖက္၍၊ အမ်က္လည္းလြန္၊ တဖ်င္သန္လွ်င္၊ ၿပီးလြန္ဖင္ဖင္၊ အာရံုျမင္က၊ ခင္ခင္မြတ္မြတ္၊ လိုက္တံုတတ္သား၊ ထူးပြတ္မဆိုင္း၊ စိတ္ဆင္ရိုင္းကို၊ သံုးပိုင္းမခ်ာ၊ ယဥ္စိမ့္ငွာလွ်င္၊ ပညာထိန္း၍ မွိန္းစီမင္း။

၁၂. လယ္လုပ္ကုန္သြယ္၊ ေရာင္း၀ယ္ၿမီခ်၊ တြက္ဆစိတ္ျပား၊ အပါးပါးလွ်င္၊ အပြားအရင္း၊ လတြင္းတက္တိုး၊ ထမ္းပိုးႏွစ္လည္၊ ခ်သည္မျပတ္ အိမ္ေထာင္၀တ္ျဖင့္၊ အမွတ္ၿမဲၿမံ၊ လုပ္ႀကံႀကိဳးစား၊ ကၽြဲႏြားဆိတ္၀က္၊ ၀မ္းဘဲငွက္ႏွင့္၊ ၾကက္ကမၾကြင္း၊ သိမ္းမီြးျပင္းလွ်က္၊ မ်ားျခင္းစံုစီ၊ တႏၵီပယ္ေရွာင္း၊ ထပ္ကာေလာင္းလွ်က္၊ ပဲေျပာင္းစပါး၊ က်ီျပည့္ထား၍၊ ခြက္ျပားေရႊေငြ၊ ဆည္းပူးေထြျဖင့္၊ မ်ိဳးဆြီမွီတင္း ၾကြယ္စီမင္း။

၁၃. ထံုးတီးနည္းနာ၊ အျဖာျဖာ၌၊ ပညာရွာမွီး၊ မႀကီးသက္ရြယ္၊ အငယ္ေသာ္က၊ ႀကိဳးလံု႔လလွ်က္၊ တုပ္ကြပုဆစ္၊ ဆရာစစ္၌၊ ေၾကာက္ခ်စ္ရိုေသ၊ လုပ္ေကၽြးေထြျဖင့္၊ စာပီတတ္ေၾကာင္း၊ တေခ်ာင္းေခ်ာင္းလွ်င္၊ ၿခိမ္းေမာင္းသီးခံ၊ ဆရာ့ထံ၌၊ သင္အံ့က်က္သိ၊ တနိတပါး၊ မွတ္သားပါလီ၊ ၀မ္းထဲၿခြီ၍၊ အေထြအထူး၊ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို၊ ဆည္းပူးသန္႔ယွွင္း ေက်စီမင္း။

ထံုးမီွးနည္းနာ၊ အျဖာျဖာ၌ ပညာရွာမွီး၊ မႀကီးသက္ရြယ္ အငယ္ေသာ္က၊ ႀကိဳးလံုးလလွ်က္ တုပ္ကြပုဆစ္၊ ဆရာစစ္သို႔ ေၾကာက္ခ်စ္႐ိုသီ၊ စာပီတတ္ေၾကာင္း တေခ်ာင္းေခ်ာင္းလွ်င္၊ ၿငိမ္ေအာင္းသည္းခံ ဆရာထံ၌၊ သင္အံမွတ္သိ တနိတျခား၊ ပြားမ်ားစံုစီ ၀မ္းထဲခြီ၍၊ တလီတထူး ဂုဏ္ေက်းဇူးကို ဆည္းပူးသိျမင္ႄကြယ္စီမင္း ။ (အဘိုးသွ်င္စာသား)

၁၄. ဘိုးဘီးစဥ္ဆက္၊ မပ်က္သံုးစြဲ၊ က်င္႔ၿမဲလံု႔လ၊ စာရိတၱျဖင္႔၊ မိဘအလိုက္၊ စရိုက္က်င့္ရိုး၊ အမ်ိဳးႏြယ္လ်ဥ္၊ ေစာင္႔စည္းၾကဥ္၍၊ အယွဥ္အေပါင္း၊ ခင္ပြန္းေကာင္းႏွင့္၊ သူေဟာင္းသက္ႀကီး၊ ထံုးနည္းတီးကို၊ မၿငီးမေငြ႕၊ က်က္မွတ္ေလ့လွ်က္၊
ေျခာက္သြိစကား၊ စပ္ၾကားသူပ်က္၊ ကုန္းတိုက္ဖ်က္လည္း၊ ရက္ရက္မယံု လြယ္ႏွင့္မင္း။

၁၅. သူေတာ္တကာ၊ တတ္စရာသား၊ အဌာရသ၊ သိပၸအျပား၊ အတတ္မ်ားကို မွတ္သားသတိ၊ ပညာဟိရို႕၊ တတ္သိအပ္စြ၊ ထိုသိပၸကို၊ ႏွံ႔မွ်လံုၿခံဳ၊ မတတ္တံုလည္း၊ တစံုတစ္ခု၊ တတ္ေအာင္ျပဳ၍၊ လူမႈအိမ္ေထာင္၊ စီးပြါးေဆာင္ေလာ့၊ ညဥ့္ေမွာင္မသိ၊ ၾကက္မ်က္စိသို႔၊ မိမိကိုယ္ဖို႔၊ အတတ္ခ်ိဳ႕လည္း၊ သူရို႔ျပစ္တင္၊ ဆင္းရဲျမင္အံ့၊ ထင္ထင္မ်က္ေျမာ္၊ မေကာ္ေရာ္သည္၊ အိုေသာ္သူမရယ္ စီႏွင့္မင္း။

၁၆. ဃရာ၀ါသ၊ သမၺဓဟု၊ ကိစၥျမားေျမာင္၊ လူရို႕ေဘာင္၌၊ အိမ္ေထာင္သက္မီြး၊ ျခႏွယ္ၿပီးသား၊ လူေရးေက်စြာ၊ အျဖာျဖာကို၊ လိမ္မာအတတ္၊ ခ်ားရဟတ္သို႔၊ လွည့္ပတ္ၿပီးမွ၊ ႀကံတြက္ဆလွ်က္၊ လံု႔လပင္စည္၊ အရင္းတည္လွ်က္၊
ခက္ရွည္ပညာ၊ ခ်မ္းသာအသီး၊ ႀကီးစရြိရြိ၊ အဓေလ့ျဖင့္၊ မမိမက်န္၊ လူမႈပြန္လွ်က္၊ ေစာင္းမာန္မဲ့ဆံုး၊ ေတာ္ေျဖာင့္သံုး၍၊ ႏွလံုးသန္႔စင္ ၾကြယ္စီမင္း။

၁၇. ေလးကၽြန္းထိပ္ေခါင္၊ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ႏွင့္၊ ယွဥ္ေဆာင္ႏႈိင္းလည္း၊ အတိုင္းမသိ၊ ေက်းဇူးဟိသည္၊ အမိကားတိုက္၊ သိုက္ကားမယား၊ သားကားႏြယ္ဆက္၊ ခက္လက္မ်ိဳးဆြီ၊ ကၽြန္ေျခြေရႊႏွင့္၊ အုပ္ေထြမကြဲ၊ လူခပဲအား၊ ဆင္းရဲေဖ်ာက္ပယ္၊ ခ်မ္းသာကယ္၍၊ လူ၀ယ္လူေကာင္း၊ ျဖစ္ေတာ္ေခ်ာင္းဟု၊ လူေပါင္းေျပာပ၊ ခ်ီးမြမ္းရလွ်က္၊ ေၾကာင့္ၾက ေဘးဘ်မ္း၊ ေဖ်ာက္ႏိုင္စြမ္းသား၊ စိတ္၀န္းေျဖာင့္တန္း၊ ဆြီခင္ပြန္းကို၊ ခ်စ္ပန္းနံ႕မျပယ္ စီႏွင့္မင္း။

၁၈. စိေျမ့သိပ္သည္း၊ ရြိရြိဆည္းေလာ့၊ စရည္းအိုးခြက္၊ ႀကီးစြာလ်က္လွ်င္၊ စဥ္စက္က်မ်ား၊ ျပည့္ေသာလားသို႕၊ ပ်ား၏နည္းထံုး၊ မွတ္က်င့္သံုး၍၊ ျခပုန္းေတာင္ပို႔၊ ဖို႔သည္းျခင္းရာ၊ လူလိမ္မာရို႕၊ ဥစၥာဆည္းေထြ၊ တတ္လွစီေလာ့၊ ၾကြက္သီတခု၊ အရင္းျပဳ၍၊ ၾကြယ္မႈတတ္ဆံုး၊ သဌီးထံုးကို၊ ႏွလံုးမူလွ်က္၊ ႀကံစည္နက္ကို၊ သူ႔ထက္ကံုးကယ္ ၾကြယ္စီမင္း။

၁၉. လံု႔လပညာ၊ လိမ္မာတတ္တံု၊ ဆင္စြယ္စံုသို႔၊ ကိုယ္လံုၿမဲၿမံ၊ ေကာင္းေအာင္သံသား၊ လုပ္ႀကံေသသပ္၊ ေယာက်္ားျမတ္ရို႔၊ မွတ္သည့္အတိုင္း၊ ျပည့္လႈိင္းခ်မ္းသာ၊ စီးပြားရွာအံ၊ ပညာခ်ိဳ႕တဲ့၊ လံုလမဲ့ဟု၊ ကဲ့ရဲ့သၿဂၤဳိိဟ္၊ သူမ်ားဆိုလည္း၊ ကိုယ္ကိုမခ်စ္၊ အက်င့္ညစ္သား၊ အျပစ္ဖြဲ႔ပို႔၊ လူသြမ္းရို႕ကား၊ မည္သို႕မသိ၊ ပ်င္းရိရိလွ်င္၊ ရွိသည္ကိုယ့္ဖို႕၊ ကုသိုလ္ပို႕က၊ ငါရို႕နီရာ၊ စီးပြားလာအံ့၊ ၾကမၼာကိုယ္ခ်ည္း၊ မွတ္ထင္ရည္း၍၊ က်င့္နည္းညံ့ဆံုး၊ သူပ်က္ထံုးကို၊ ႏွလံုးမၿငိတြယ္ စီႏွင့္မင္း။

၂၀. ေက်ာင္းေတာ္ခရီး၊ လမ္းမႀကီး၌၊ ပင္ထီးပေညာင္၊ ျမစ္တေထာင္ႏွင့္၊ ျမားေျမာင္ခက္လက္၊ ရြက္လည္းစိပ္စိပ္၊ စိစိသိပ္လွ်က္၊ ရိပ္လည္းၿမိဳင္ၿမိဳင္၊ လီမႏိုင္လွ်င္၊ ပင္ခိုင္သီးမွည့္၊ အျပည့္က်ီးငွက္၊ စားလွ်က္ေသာင္းသဲ၊ မွီ၀ဲလူဗိုလ္၊ ရိပ္ခိုအမ်ား၊ ခရီးသြားရို႕၊ နားနီေပ်ာ္ရႊင္၊ ထိုသစ္ပင္ကား၊ ၀င္လာေသာသူ၊ ခပ္သိမ္းလူကုိ၊ ပူဆာၿငိမ္းေအာင္၊ စီးပြားေဆာင္သို႔၊ လူ႔ေဘာင္ေကာင္ၾကြယ္၊ လူကံုကယ္လည္း၊ ထိုႏွယ္လည္းေကာင္း၊ ျဖစ္တံုေခ်ာင္း၍၊ မ်ိဳးေပါင္းဆြီပါး၊ လူအမ်ားကို၊ သနားၾကင္နာ၊ စီးပြါးရွာ၍၊ ေမတၱာမကင္း၊ မ,စ ျခင္းျဖင့္၊ ထံရင္းမွီကိုး ကြယ္စီမင္း။

၂၁. ပ်ဴပ်ဴငွာငွာ၊ လူတကာကို၊ သာသာခ်ိဳခ်ိဳ၊ ခ်စ္ဖြယ္ဆို၍၊ စိုစိုျပည္ျပည္၊ က်င့္မူနည္ျဖင့္၊ လည္လည္ပတ္ပတ္ ၊ေလာက၀တ္၌၊ ျပတ္ျပတ္သားသား၊ အျပားျပားလွ်င္၊ မႈမ်ားခပ္သိမ္း၊ ေဆာင္တိုင္းၿငိမ္းလွ်က္၊ သူစိမ္းသူက်က္၊ ေပါင္းဖက္သရြိ၊ မိဘတြိသို႔၊ မြိမြိေလ်ာ္ေလ်ာ္၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး၊ ႏႈတ္ခ်ိဳပ်ားႏွင့္၊ ၀တ္စားေထာက္ပံ့၊ ျဖန္႔ျဖဴးႏွံ႔လွ်က္၊ အလြန္႔ကၽြန္ေက်း၊ ဆီြသားၿမီးကို၊ ေကၽြးမီြးမညိွဳး ငယ္စီမင္း။

၂၂. ေလာကသာရ၊ က်မ္းအစ၌၊ ဆံုးမစကား၊ မ်ိဳးေလးပါးကို၊ မွတ္သားစိမ့္ငွာ၊ ပ်ိဳ႕လကၤာျဖင့့္၊ နည္းနာေထြျပား၊ ထံုးေပါင္းၾကားသည္၊ တျခား ပထမပိုင္းတည္း။…….။

(ဆိုက္ေဘးရီယားဘေလာ့မွ)