ျပည္ေထာင္စု၏ ဗိသုကာ (သို႔မဟုတ္) လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ

စာေရးသူ – ခိုင္လင္း (ေမဃဝတီ)

၁၉၃၉ စက္တင္ဘာလ (၉) ရက္နိန္႔ဆိုစြာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာ တနည္းအားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို မ်ဳိးေစ့ခ်ပီးခေရေရ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသည့္နိ႔ (၇၁) ႏွစ္ ၾကာခပါဗ်ာယ္။ သူ႔ေခတ္က တင္ပီးလိုက္ေတ သမိုင္းပီးတာဝန္တိကို တနင့္တပိုးႀကီး ထမ္းေဆာင္ခၿပီး လွပေရ သမိုင္းတိစြာ ဇာေလာက္ပင္ၾကာၾကာဆီြးေျမ့မလား၊ ကြယ္ေပ်ာက္မလားဘဲ ရွင္သန္နိန္ဆဲ ျဖစ္ပါေရ။



ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၏ သမိုင္းတိကို အင္အားတိနန္႔ ေခ်ဖ်က္ျခင္းကုိ ခံနိန္ရေကေလ့ သူ႔သမိုင္းကေတာ့ခါ သမိုင္းအျဖစ္ ဟိနိန္ဖို႔စြာပါ။ ေျပာရေက အႏွိမ္ခံသမိုင္းအျဖစ္၊ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမနန္႔ ပတ္သက္လို႔ စာေရးဆရာ ပါရဂူ ဆရာတစ္ဦးက ၁၉၉၆ စစ္ေတြ စာပီေဟာေျပာပြဲတခုမွာ “လြတ္လပ္ေရးအတြက္ မ်ဳိးေစ့ခ်ပီးခေရ ဆရာေတာ္ ျဖစ္ေကေလ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ထိုက္တန္ေရ အသိအမွတ္ျပဳမႈ မရဟိခပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လြတ္လပ္ေရး ႀကဳိးပမ္းမႈ အတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ေရ ဆရာေတာ္ ႏွစ္ပါးဟိပါေရ။ တစ္ပါးက ဦးဝိစာရ၊ အားလံုးသိေရအတိုင္း ေရႊတိဂံုဘုရား ရိွ႔မွာၾကီးရုပ္တုလုပ္ၿပီးထားေရ၊ ေနာက္တစ္ပါးက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၊ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမစြာ ဦးဝိစာရထက္ အဆေပါင္းမၽားစြာ ႀကဳိးပမ္းလႈပ္ရွားခေရ။ ယေကေလ့ အသိအမွတ္ မျပဳခကတ္ပါ။ (ဖဆပလ) အစိုးရလက္ထက္မွာ ေရႊတိဂံုဘုရားေဘးက ကန္ေတာ္မင္း ပန္းျခံကို ဦးဥတၱမပန္းျခံ လုပ္ၿပီးေက ပန္းၿခံထဲမွာ ဦးဥတၱမေက်ာက္ရုပ္တု ထားဖို႔ အစီအစဥ္ဟိေရ၊၊ ေက်ာက္ရုပ္ထုေတာင္ ထုလုိ႔ၿပီးနီပါယာ။ ယင္းစြာ ဇာပိုင္ျဖစ္လားလဲမသိပါ။ ျဖစ္မလာခ။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ေက်ာက္ရုပ္တုစြာ ႏွစ္တိ ၾကာလာေရအခါမွာ ပန္းပုဆရာ ဦးဟန္တင္ျခံကုိ ေရာက္လားေရ။ ကြ်န္ေတာ္ ဦးဟန္တင္အိမ္ကုိ ေရာက္ျဖစ္ခေရ။ ကိစၥက အိႏၵိယ သာသနျပဳ ဆရာေတာ္ စျႏၵာမုနိရုပ္တု ေၾကာင့္ပါ။

ယင္းနိန္႔ညဇာဖက္က ဘုရားႀကီးမွာ ဆရာေတာ္ စျႏၵာမုနိရုပ္တုကုိ တါိ႔ခေရ။ ဆရာေတာ္ရုပ္တု ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီမွာ ကြ်န္ေတာ္လည္း ပါခပါေရ။ ယင္းရုပ္တုကုိ အိႏၵိယကုိ ပုိ႔ဖို႔၊ ယေကေလ့ပို႔လို႔မရေရအတြက္ေၾကာင့္ ယင္းမွာထားစြာပါ။ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ ရုပ္တုလည္း ေအအတိုင္းဟိဖို႔ထင္ပါေရ။ “ႏိုင္ငံေတာ္ အနီနန္႔ ထိုက္တန္စြာ ဇာေၾကာင့္ အသိအမွတ္ မျပဳသလဲ။” က်ေနာ္ ေလ့လာဖူးသေလာက္ ေျပာရေက ရခိုင္တိကေတာ့ခါ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမစြာ ရခုိင္ျဖစ္လုိ႔လို႔ ခံယူကတ္ေတ။

ရခုိင္လူမ်ဳိးျဖစ္ေတ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမစြာ တကယ့္ေတာ့ခါ ရခုိင္လူမ်ဳိးတိကပါ ေကာင္းေကာင္းႀကီး အသိအမွတ္ ျပဳခ်င္ၾကစြာ မဟုတ္ပါလတ္။ ရခုိင္လူမ်ဳိးတိအတြက္ မလုပ္ခလို႔လတ္။ ယင္းအခ်ိန္က ရခိုင္လူမ်ဳိးတိစြာ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း ကုိလိုနီဘ၀ပါ။ (၁၇၈၄) မွာ ရခုိင့္ႏုိင္ငံေတာ္စြာ ျမန္မာ (ဗမာ) ႏုိင္ငံက ၀င္ေရာက္ သိမ္းပုိက္မႈခံခရေရ။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ (၁၇၈၉) မွာ မြီးေရ။ ဆရာေတာ္ကုိ မီြးဖြားလာေရ အခ်ိန္မွာ ရခိုင္တိကုိလုိနီဘ၀မွာ (၉၅) ႏွစ္ရာဟိပါသီးေရ။ (၁၇၈၄) ကုိ အေျခခံၿပီး တြက္ေက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမက တတိယမ်ဳိးဆက္မွာ မီြးဖြားလာေရသူ၊ ေျပာရေပ ဆရာေတာ့္အဖုိး ကုိယ္တုိင္ ရခုိင္တိ၏ ထီးက်ဴိးစည္ေပါက္ ကုိယ္တိြ႔ အတိြ႔အႀကဳံတိကုိ ျမီးျဖစ္သူကုိ ေျပာျဖစ္ပါလိမ့္ေမ။ ယင္းအတြက္ေၾကာင့္ထင္ပါေရ ဆရာေတာ္စြာ ရခိုင္တိ၏ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း ကုိလုိနီ ဘ၀က လြတ္ေျမာက္ေရး တခုတည္းကုိ မၾကည့္ခပါ။ ယေကေလ့ ရခိုင္လူမ်ဳိးျဖစ္ေတ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမစြာ ရခုိင့္ႏုိင္ငံေတာ္ ကုိလုိနီဘ၀က လြတ္ေျမာက္ေရးထက္ ေအနိန္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံလို႔ သတ္မွတ္ထားေရ ဧရိယာထဲမွာ ဟိနိန္ေရ ဘ၀တူ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ လြတ္ေျမာက္ေရးကုိ ေရွ႕႐ႈခေရ။ ယင္းအတြက္ လႈပ္ရွားခေရ။ ဆုိေက အေျခ အနီအရ ေပၚေပါက္လာေရ ပင္လုံထက္ေစာစီးစြာ ဆရာေတာ္က ျပည္ေထာင္စု စိတ္ဓာတ္နန္႔ ျပည္ေထာင္စု မ်ဳိးေစ့ကုိ ခ်ပီးခေရ။

ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရး ေရွးရႈမႈတိနန္႔ လြတ္လပ္ေရး မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္ကုိ ထြန္းၫွိခေရ။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရး အေတြးအေခၚတိေၾကာင့္ ယင္းေခတ္ ရခုိင္ လြတ္လပ္ေရး အင္အားစတိစြာ ဆရာေတာ္ကုိ မႏွိက္ၿခဳိကကတ္ပါ။ ယင္းေခတ္၏ ရုိက္ခတ္မႈတိစြာ ေအနိန္႔အခ်ိန္ထိ သက္ေရာက္မႈတိ ပ်က္ျပယသီးစြာမဟုတ္သီးပါ။ ယေကေလ့ တခ်ဳိ႕ ရခိုင္ အင္အားစုတိ အဖြဲ႔အစည္းတိက ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ခေရ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ ရခုိင္ျဖစ္လို႔ ႏုိင္ငံအသိအမွတ္ျပဳမခံရစြာကုိ ေတာ္လွန္ေရအနိန္႔နန္႔ လႈပ္ရွားမတိ လုပ္ကတ္စြာကိုတြိ႔ရပါေရ။
ဂနိန္႔ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ခင္းခေရလမ္းေၾကာင္းကုိ ခ်ီတက္နိန္ေရ ဘုန္းႀကီးအခ်ဳိ႕ေတာင္ အသိအမွတ္ ျပဳခ်င္ပုံ မေပၚပါ။ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ တနင့္တပုိးႀကီး ထမ္းေဆာင္ခေရ သမုိင္းပီးတာ၀န္တိကုိ ေတာင္ ေဂ််ာင္ထုိးခ်င္ပုံပါ။

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏ တုိင္းျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားမႈ သမုိင္းတိအရ ေကာက္ခ်က္ခ်ရေက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမစြာ ျပည္ေထာင္စု ဗိသုကာအျဖစ္ ေမာ္ကြန္းထုိးရဖို႔ ျဖစ္ပါေရ။ ျပည္ေထာင္စုစနစနန္႔ ျပည္ေထာင္စု မတည္ေဆာက္ခ်င္သူတိ ျပည္ေထာင္စု အမည္ခံၿပီး တျပည္ေထာင္စနစ္ (သုိ႔မဟုတ္) ပဥၥမ ျမန္မာ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ တည္ေဆာက္ခ်င္သူတိ အတြက္ေတာ့ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ ႏုိင္ငံေတာ္အနီနန္႔ ထုိက္ထုိက္ တန္တန္ ဂုဏ္မျပဳဘဲ ဆက္လက္ခ်ဴိးႏွိမ္အုံးမွာကေတာ့ ေသခ်ာပါေရ။
၁၉၉၆ စစ္ေတြ စာပီေဟာေျပာပြဲမွာ ဆရာပါရဂူက “ဆရာေတာ္ကုိ မိန့္မထားသင့္ပါ၊ စစ္ေတြမွာ ဆရာေတာ္ နာမည္နန္႔ ခန္းမေဆာက္ၿပီး ႀကီးရုပ္တဟိေရ။ ကြ်န္ေတာ္ အမ်ားႀကီး ၀မ္းသာ ၾကည္ႏူးမိေရ။ ေဒအတုိင္း အတာနန္႔ အားမရပါ။

ႏုိင္ငံအတုိင္းအတာနန္႔လုပ္စီခ်င္ပါေရ” လို႔ စာေရးဆရာ ပါရဂူက ဆရာ ေျပာၾကားခေရမွတ္တမ္းကုိ က်ေနာ္ ေလ့လာ ဖတ္႐ႈခြင့္ ရခေရ။
ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး၏ တပ္ဦး၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး၏ မီး႐ွဴးတန္ေဆာင္၊ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အစ ဦးဥတၱမ၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး၏ လင္းေရာင္ျခည္၊ အာဇာနည္ ဦးဥတၱမ၊ အၾကမ္းမဖက္ လႈပ္ရွားမႈ ေခါင္းေဆာင္၊ အာယွနီဝန္း၊ အဖိႏွိပ္ခံအားလုံး၏ သေကၤတ စသည့္ ဂုဏ္ပုဒ္တိစြာ စာထဲမွာ သာဟိၿပီး လက္တြိ႔မွာ တစ္ခုလည္းမဟိပါ။ ဆရာေတာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ သေဘာအရ ၀ဋ္လည္ေရနန္႔တူပါေရ။ ျမန္မာႏုိင္င၏ ၿမဳိ႕ေတာ္ရန္ကုန္မွာ ဦးဥတၱမလမ္း၊ ဦးဥတၱမပန္းျခံ၊ ဦးဥတၱမခန္းမ၊ ဦးဥတၱမရုပ္တု တစ္ခုေတာင္မွ မရဟိခဘဲ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ ေျပာခဖူးေရပိုင္ “ဂရက္ေဒါက္ ဂတ္ဒ္ေအာက္” ဆုိၿပီး အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံခ်ဴပ္ ကုိ ျမန္မာျပည္ကနီေမာင္းထုတ္ခေရအတုိင္း အဂုလည္းပဲ “ဦးဥတၱမ ဂတ္ဒ္ေအာက္” ဆုိၿပီး ႏွင္ထုတ္ခံခရလို႔ ရခုိင္ျပည္ကုိ ျပန္လာခရေရနန္႔တူပါေရ။

ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေရးယင္းနန္႔ အိႏၵိယႏုိင္င၏ လြတ္လပ္ေရးသမုိင္း ျဖစ္စဥ္ကုိ လားၿပီးေကသတိရနိန္မိေရ။ ေနရူးကုိ အိႏၵိယ သမုိင္းဆရာတိက အိႏၵိယႏုိင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ အျဖစ္ ေမာ္ကြန္းမထုိး။ မဟတၱမ ဂႏၵီႀကီးကုိ လြတ္လပ္ေရးဖခင္အျဖစ္ ေမာ္ကြန္းထုိးခကတ္စြာကုိ သတိရ ရလားေရ။ ကြ်န္ေတာ္႐ို႕ႏုိင္ငံက ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမကုိ လြတ္လပ္ေရးေမာ္ကြန္းထုိးဖုိ႔ အဆုိတင္ သြင္းေက ေအရာမႀကီး အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္း ျဖစ္လားဖို႔လားမသိ။ ရန္ကုန္မွာ ဦးဥတၱမ ပန္းျခံကုိ ျပန္ရုတ္သိမ္း၊ ဦးဥတၱမ ရုပ္တုက ပန္းပုဆရာ ဦးဟန္တင၏ အိမ္ကုိ ေရာကလား၊ ေဒတစ္ခါ လြတ္လပ္ေရး ဖခင္အျဖစ္ ေမာ္ကြန္း ႐ြီးထုိးပီးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိေကေတာ့ခါ စစ္ေတြမွာဟိေရ ဆရာေတာ္ ဦးဥတၱမ၏အထိမ္းအမွတ္တိအားလုံး ျပန္ၿပီးေကေတာင္ ရုတ္သိမ္းပစ္လားဖို႔လားဆစြာကို မေျပာႏိုင္ပါ။

ဇာပင္ေျပာေျပာ အင္အားဟိသူတိစြာ သမုိင္းကုိ အသစ္ျပန႐ြီးႏိုင္ကတ္လို႔ ယင္းပိုင္အင္အားနန္႔ သမုိင္းကုိ အသစ္ျပန႐ြီးယင္း တဖက္မွာလည္း သမုိင္းမွန္တိကုိ ေခ်ဖ်က္ပစ္တတကတ္ေတ။ ယေကေလ့ အမွန္တရားကေတာ့ခါ တနီရာမွာ ေခါင္းေမာ္ၾကညနီဖို႔စြာရာ။

-------------------
(အာရကန္ရီဗ်ဴးက မ်န္မာဘာသာပို႔(စ္) ရခိုင္ဘသာနန္႔တတ္ႏိုင္သမွ်ဘာသာျပန္ပနာတင္ပီးလိုက္ပါသည္။ )